Budowa scenariuszy transformacji wiedzy wspierających innowacyjną Wielkopolskę. Badania uzupełniające. TOM 1
Ze wstępu:
Niniejsze opracowanie jest kolejnym – czwartym – raportem dotyczącym projektu „Foresight »Sieci gospodarcze Wielkopolski« – scenariusze transformacji wiedzy wspierające innowacyjną gospodarkę”. Prace badawcze prowadzone przez pracowników Wydziału Inżynierii Zarządzania Politechniki Poznańskiej nad tym projektem1, realizowanym w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka od września 2009 roku, dotyczą przyszłości sieci gospodarczych Wielkopolski i koncentrują się na procesach transformacji wiedzy. Poszukiwane są przesłanki, które będą sprzyjać poprawie innowacyjności naszego Regionu. (…)
Treści tego tomu podzielono na trzy części: 1. „Uwarunkowania transformacji wiedzy”. 2. „Wybrane przesłanki tworzenia i rozwoju sieci gospodarczych”. 3. „Zróżnicowanie Wielkopolski – charakterystyka subregionów”. Stanowią one dopełnienie badań prezentowanych w raportach z zadania 1. „Analiza sytuacji Wielkopolski w kontekście transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych” (pod red. M.K. Wyrwickiej) i z zadania 3. „Tendencje rozwojowe Wielkopolski w kontekście transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych” (pod red. M.K. Wyrwickiej).
Część pierwsza zatytułowana „Uwarunkowania transformacji wiedzy” zawiera cztery rozdziały. Jej koncepcja wynika z potrzeby objaśnienia pojęć wykorzystywanych podczas dyskusji dotyczących transformacji wiedzy, z konieczności identyfikacji sytuacji w zakresie przekazywania wiedzy, preferencji młodzieży dotyczących sposobów docierania do nich z nową informacją oraz chęci zajęcia stanowiska na temat użyteczności wspomagania informatycznego w transferze wiedzy między instytucjami gospodarczymi.
Początkowy rozdział, autorstwa M.K. Wyrwickiej „Wiedza jako zasób podlegający transformacji”, stanowi teoretyczne wprowadzenie w rozważaną problematykę. Traktuje się w nim wiedzę, jako zasób współtworzący wartość organizacji, którego przepływy uwarunkowane są systemami społecznymi, a konkretnie jakością komunikacji międzyludzkiej. Oddziałuje ona zarówno na przekaz i objaśnianie wiedzy między pojedynczymi osobami, jak i transfer pomiędzy różnymi instytucjami gospodarczymi. Koncentrując się na wiedzy eksperckiej, zwrócono uwagę na składowe procesu transformacji oraz typowe problemy w przekazie nowej wiedzy. Kolejny rozdział, autorstwa M.K. Wyrwickiej, B. Mroczek, K. Werner i M. Leitgebera, zatytułowany „Raport z badań dotyczących metod i mediów komunikacyjnych w przekazie wiedzy”, prezentuje wyniki ankietowych konsultacji społecznych zrealizowanych w Wielkopolsce w roku 2010, a zwalidowanych ostatecznie w pierwszej połowie 2011 roku. Celem przeprowadzonych badań było zidentyfikowanie typowych sposobów porozumiewania się w szkole lub w miejscu pracy, sprawdzenie gotowości do pracy zespołowej oraz zebranie informacji niezbędnych do rozpoznania mediów stosowanych w przekazie wiedzy. Obiektem badań były opinie respondentów (uczniów N = 898, studentów N = 1003 i pracowników N = 977) wyrażone w anonimowej ankiecie. Przykładowo, w odpowiedzi na wspólne dla wszystkich ankietowanych pytanie dotyczące źródeł pozyskiwania nowej wiedzy, jako dominujący pokazał się Internet (88,40% badanych wskazało, że korzysta z tego źródła). Uzyskano informację, że w Internecie potrzebnej wiedzy częściej szukają uczniowie i studenci, niż pracownicy. W książkach, czasopismach oraz programach radiowych i telewizyjnych najczęściej szukają wiedzy studenci. Uczniowie najrzadziej (w stosunku do pracowników i studentów) proszą o pomoc, w rozwiązaniu problemów dotyczących dotarcia do wiedzy swoich kolegów i koleżanki. W oparciu o uzyskane wyniki badań dotyczących metod i mediów komunikacyjnych stosowanych w Wielkopolsce policzono 312 korelacji oraz sformułowano szczegółowe wnioski obrazujące różnice pokoleniowe i potrzebę modyfikacji schematów dotyczących przekazu wiedzy (pełna wersja raportu znajduje się na stronie internetowej Projektu (www.fsgw.put.poznan.pl). O potrzebie dopasowania się do odmiennych potrzeb młodego pokolenia traktuje również rozdział trzeci, autorstwa E. Badzińskiej – „Komunikacja z rynkiem młodych konsumentów”. Autorka na podstawie własnych badań charakteryzuje innowacyjne oraz niestandardowe formy komunikacji marketingowej, które powinny znaleźć zastosowanie w działalności promocyjnej firm działających na rynku młodzieżowym, a które prawdopodobnie staną się w przyszłości standardem w związku z dorastaniem i wchodzeniem na stanowiska kierownicze współczesnej młodzieży. W opracowaniu zwrócono uwagę na konieczność personalizacji przekazu i prowadzenia interaktywnej komunikacji przez Internet.
Ostatni rozdział w tej części książki związanej z uwarunkowaniami transformacji wiedzy to syntetyczna prezentacja wyników symulacji procesu transformacji wiedzy o ofercie produktów autorstwa P. Pawlewskiego, Ł. Hadasia, G. Klimarczyka i K. Werner – „Raport z symulacji procesu transformacji wiedzy”. Opisany w nim syntetycznie5 eksperyment badawczy realizowany był w okresie od września do grudnia 2010 roku przez siedmioosobowy zespół. Jego celem było szukanie odpowiedzi na pytanie, czy procesy transformacji wiedzy są możliwe do zamodelowania i symulacji w środowisku komputerowym oraz jakie może to przynieść efekty. Odwzorowanie procesu transformacji wiedzy oparto na rzeczywistych warunkach organizacyjnych przedsiębiorstwa realizującego jednostkowe, specjalne zamówienia, w którym transformowana wiedza dotyczy kupowanych materiałów i produktów. Wykonano model koncepcyjny i komputerowy procesów zakupowych ze wspomaganiem informatycznym i bez wspomagania, celem dokonania porównań. Symulacje przeprowadzono z wykorzystaniem oprogramowania Witness. W procesie analizy uzyskanych wyników oceniano efektywność czasową (tzn. długotrwałość i pracochłonność) realizacji funkcji dla systemu ze wspomaganiem informatycznym i bez wspomagania. Wyniki analiz potwierdzają istnienie potencjału systemów informatycznych w zakresie wspomagania komputerowego procesu transformacji oraz dystrybucji i archiwizacji wiedzy w ramach tzw. standardowych czynności. Kluczową kwestią okazały się jednak kompetencje fachowe (wiedza cicha) pracowników uczestniczących w transformacji wiedzy – w przypadku eksperymentu chodziło o proces zakupowy i związane z nim kompetencje kupieckie.
Wstęp – Magdalena K. Wyrwicka 5
I. Uwarunkowania transformacji wiedzy 13
1. Wiedza jako zasób podlegający transformacji – Magdalena K. Wyrwicka 15
2. Raport z badań ankietowych dotyczących metod i mediów komunikacyjnych w przekazie wiedzy – Magdalena K. Wyrwicka, Beata Mroczek, Karolina Werner, Michał Leitgeber 29
3. Komunikacja z rynkiem młodych konsumentów – Ewa Badzińska 53
4. Wyniki eksperymentu symulacyjnego procesu transformacji wiedzy w sieci handlowej – Paweł Pawlewski, Łukasz Hadaś, Grzegorz Klimarczyk, Karolina Werner 69
II. Wybrane przesłanki tworzenia i rozwoju sieci gospodarczych 109
5. Badanie poziomu integracji sieci gospodarczych w Wielkopolsce – podsumowanie wyników badań – Paulina Golińska 111
6. Badanie firm odpryskowych w kontekście dyfuzji innowacji w sieciach przedsiębiorstw w Wielkopolsce – Arkadiusz Borowiec, Krzysztof Kubiak 123
7. Rola instytucji otoczenia biznesu w Wielkopolsce w kontekście przepływu wiedzy – Katarzyna Ragin-Skorecka, Agnieszka Grzelczak 139
8. Uwarunkowania dotyczące rozwoju innowacyjności przedsiębiorstw w oparciu o zamówienia publiczne – Arkadiusz Borowiec 171
III. Zróżnicowanie Wielkopolski – charakterystyka subregionów 183
9. Próba identyfikacji specyfiki subregionów województwa wielkopolskiego – Beata Mroczek 195
10. Historyczne uwarunkowania Wielkopolski – Marcin Butlewski 199
11. Analiza subregionów w Wielkopolsce w aspekcie wybranych cech tożsamości regionu – Katarzyna Ragin-Skorecka 235
Zakończenie – Magdalena K. Wyrwicka 261
O projekcie – Magdalena K. Wyrwicka 275
Spis załączników 283
