Fizjoterapia kliniczna

• Druk: Warszawa, 2010
• Redakcja naukowa: Wojciech Kasprzak
• Wydawca: PZWL

Fizjoterapia jest jednym z najszybciej rozwijających się działów współczesnej medycyny. Metody lecznicze wchodzące w zakres fizjoterapii stosuje się powszechnie w zakładach służby zdrowia i uzdrowiskach, a ponadto w działaniach na rzecz sportu, kosmetologii i rekreacji. Zabiegi fizjoterapeutyczne odgrywają szczególną rolę w rehabilitacji w ostatnim etapie leczenia, prowadząc do osiągnięcia przez pacjenta optymalnego stanu zdrowia. Bardzo duże znaczenie dla jak najlepszego wykorzystania potencjału leczniczego fizjoterapii ma określenie jej miejsca w medycynie. Podręcznik został napisany przez specjalistów z poszczególnych dziedzin medycyny klinicznej. Uwzględniono w nim najnowsze osiągnięcia i możliwości fizjoterapii klinicznej. Podręcznik adresowany jest do studentów medycyny oraz fizjoterapii na wszystkich poziomach kształcenia, lekarzy wszystkich specjalności stosujących metody fizjoterapeutyczne, a także do fizjoterapeutów.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ebooki popularnonaukowe i specjalistyczne »
  4. Medycyna
• Redakcja: Wojciech Kasprzak
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-200-4007-4
• ISBN druku: 978-83-200-4007-4
• Liczba stron: 614

I.   PODSTAWY FIZJOTERAPII  1

FIZYKOTERAPIA - Wojciech Kasprzak, Agata Mańkowska   2

1.   Elektroterapia   3
	1.1. Wpływ prądu elektrycznego na tkanki   3
		1.1.1. Reakcja mięśni i nerwów na prąd elektryczny  6
		1.1.2. Wpływ elektroterapii na odczuwanie bólu   7
		1.1.3. Wpływ prądu elektrycznego na naczynia   8
	1.2. Ogólne zasady elektroterapii  9
	1.3. Elektroterapia prądem stałym   17
		1.3.1. Galwanizacja   19
		1.3.2. Jonoforeza   21
		1.3.3. Kąpiele elektryczno-wodne   24
	1.4. Elektroterapia prądami małej częstotliwości   27
		1.4.1. Prawidłowa i patologiczna reakcja mięśni na impulsy elektryczne   30
		1.4.2. Elektrodiagnostyka   32
		1.4.3. Elektrostymulacja nerwowo-mięśniowa   39
		1.4.4. Prądy diadynamiczne   54
		1.4.5. Prądy Traberta (Ultra Reiz)   59
		1.4.6. Metoda TENS   62
		1.4.7. Prądy wysokonapięciowe (HV)   64
		1.4.8. Mikroamperowa stymulacja (MES)   65
	1.5. Elektroterapia prądami średniej częstotliwości   67
		1.5.1. Modulowane prądy średniej częstotliwości   68
		1.5.2. Terapia energotonowa (HiToP)   73
		1.5.3. Terapia wysokotonowa (TWT)   75
	1.6. Prąd wielkiej częstotliwości   76
	1.7. Przeciwwskazania do stosowania elektroterapii   76
	1.8. Aparaty wielofunkcyjne  77
 
2. Pole elektromagnetyczne   79

	2.1. Zmienne pole elektromagnetyczne wielkiej częstotliwości   79
		2.1.1. Diatermia krótkofalowa  82
		2.1.2. Diatermia mikrofalowa   91
		2.1.3. Przeciwwskazania do stosowania diatermii   93
	2.2. Zmienne pole magnetyczne małej częstotliwości   93
		2.2.1. Magnetoterapia   96
		2.2.2. Magnetostymulacja  98
		2.2.3. Magnetoledoterapia   99

3. Fototerapia   101

	3.1. Biofizyczne procesy zachodzące w tkance pod wpływem światła  103
	3.2. Promieniowanie podczerwone   105
	3.3. Promieniowanie widzialne   107
	3.4. Terapia światłem podczerwonym i widzialnym   108
	3.5. Promieniowanie nadfioletowe   112
		3.5.1. Biologiczne działanie promieniowania nadfioletowego   114
		3.5.2. Terapia promieniowaniem nadfioletowym   119
		3.5.3. Wskazania i przeciwwskazania do naświetlań   121
	3.6. Promieniowanie słoneczne   123
	3.7. Laseroterapia   127
		3.7.1. Biofizyczne oddziaływanie promienia laserowego   132
		3.7.2. Biostymulacja laserowa (LLLT)   134
		3.7.3. Biostymulacja termiczna (HILT)   140

4. Ultradźwięki   143

	4.1. Biologiczne oddziaływanie ultradźwięków na tkankę   146
		4.1.1. Efekt miejscowy działania ultradźwięków  147
		4.1.2. Efekt ogólny działania ultradźwięków   148
	4.2. Metodyka zabiegów ultradźwiękowych   149
		4.2.1. Substancje sprzęgające   149
		4.2.2. Sposoby prowadzenia głowicy  151
		4.2.3. Dobór parametrów zabiegowych   151
		4.2.4. Zasady wykonywania zabiegów ultradźwiękowych   154
		4.2.5. Wskazania i przeciwwskazania do zabiegów ultradźwiękowych   155
	4.3. Wprowadzanie substancji aktywnych biologicznie za pomocą fali ultradźwiękowej (ultrafonoforeza)   156
		4.3.1. Leki stosowane w zabiegach ultrafonoforezy   159
		4.3.2. Wskazania i przeciwwskazania do zabiegów ultrafonoforezy  159
	4.4. Terapie łączone, kojarzące ultradźwięki z innymi zabiegami  159

5. Terapia falami uderzeniowymi   161

6. Inhalacje   163

	6.1. Aparatura inhalacyjna   164
	6.2. Przykładowe leki stosowane w postaci inhalacji układu oddechowego 165
 
7. Termoterapia  167

	7.1. Podstawy biofizyczne termoterapii   167
		7.1.1. Człowiek w środowisku cieplnym  168
		7.1.2. Termoregulacja w organizmie człowieka   168
	7.2. Termoterapia ciepłem   170
		7.2.1. Sauna fińska   170
		7.2.2. Sauny parowe   172
		7.2.3. Zabiegi parafinowe   173
		7.2.4. Przeciwwskazania do stosowania zabiegów ciepłem   174
	7.3. Termoterapia zimnem (krioterapia)   175
		7.3.1. Wpływ zimna na organizm człowieka   175
		7.3.2. Miejscowa terapia zimnem   176
		7.3.3. Fizjoterapia zimnem całego ciała (kriokomora)   179

8. Hydroterapia  181

	8.1. Wpływ zabiegów wodoleczniczych na organizm człowieka   181
	8.2. Metody wykonywania zabiegów hydroterapeutycznych   184
		8.2.1. Kąpiele   185
		8.2.2. Półkąpiele   187
		8.2.3. Natryski   188
		8.2.4. Polewania   190
		8.2.5. Zmywania i nacierania   191
		8.2.6. Zawijania   191
		8.2.7. Okłady  191
		8.2.8. Płukania   192

9. Lecznictwo uzdrowiskowe  193

	9.1. Wody lecznicze   204
		9.1.1. Kąpiele w wodach leczniczych  207
		9.1.2. Kuracje pitne wodami zdrojowymi (krenoterapia)   210
		9.1.3. Aerozoloterapia wodami zdrojowymi   211
	9.2. Subterranoterapia   213
	9.3. Peloidoterapia   214
		9.3.1. Borowiny   214
		9.3.2. Tworzywa o charakterze osadów mineralnych   216
	9.4. Klimatoterapia   217
	9.5. Inne formy terapii stosowane w uzdrowisku   220
	9.6. Wskazania i przeciwwskazania do leczenia uzdrowiskowego   221

PODSTAWY KINEZYTERAPII - Wojciech Kasprzak, Agata Mańkowska  223

10. Zadania kinezyterapii   224

11. Przygotowanie do zabiegów kinezyterapeutycznych   225

	11.1. Badanie zakresu ruchów w stawach   225
	11.2. Badanie wymiarów kończyn   225
	11.3. Badanie siły mięśni   226

12. Pomieszczenia przeznaczone do ćwiczeń kinezyterapeutycznych   227

	12.1.   Sprzęt kinezyterapeutyczny   227
 
13. Formy kinezyterapii   228

	13.1. Rodzaje ćwiczeń   228
		13.1.1. Ćwiczenia bierne  228
		13.1.2. Ćwiczenia czynne   228
		13.1.3. Ćwiczenia w wodzie   229		
		13.1.4. Ćwiczenia specjalne   230
	13.2. Metody leczniczego usprawniania   230

MASAŻ - Krzysztof Kassolik, Waldemar Andrzejewski   231

14. Mechanizmy działania masażu   233

15. Pozycje ułożeniowe do masażu   235

16. Techniki masażu   241

17. Zasady masażu   252

18. Metodyka masażu w wybranych stanach chorobowych   255

	18.1. Zespół bólowy dolnego odcinka kręgosłupa   255
	18.2. Zaparcia   256
	18.3. Zaburzenia funkcji nerwów obwodowych   257
	18.4. Przywracanie ruchomości w klatce piersiowej i poprawa dystrybucji krwi w drzewie oskrzelowym   258
	18.5. Bóle kręgosłupa w okresie ciąży  259
	18.6. Zespół bolesnego barku   260
	18.7. Zaburzenia napięcia spoczynkowego mięśni w przypadku uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego   261
	18.8. Wysiłkowe nietrzymanie moczu   262
	18.9. Reumatoidalne zapalenie stawów   263
	18.10. Łagodny przerost gruczołu krokowego   265
	18.11. Bolesne miesiączki   266

II. FIZJOTERAPIA KLINICZNA v  267

1.   Fizjoterapia w chorobach naczyń obwodowych - Irena Ponikowska, Jacek Chojnowski   269

	1.1. Przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych   269
	1.2. Żylaki i owrzodzenia żylakowe   270
	1.3. Klasyfikacje chorób naczyń obwodowych  271
		1.3.1. Klasyfikacja zaburzeń krążenia obwodowego naczyń tętniczych kończyn dolnych wg Fontaina   271
		1.3.2. Klasyfikacja kliniczna choroby żylakowej kończyn dolnych  271
	1.4. Wskazania i przeciwwskazania do leczenia uzdrowiskowego   271
	1.5. Cele fizjoterapeutyczne   272
	1.6. Programy fizjoterapeutyczne  273
		1.6.1. Miażdżycowe stwardnienie naczyń kończyn dolnych   273
		1.6.2. Żylaki podudzi, przewlekła niewydolność żylna, owrzodzenia 275
		1.6.3. Obrzęki limfatyczne (bez owrzodzeń) - słoniowacizna  276
 
2. Fizjoterapia w rehabilitacji kardiologicznej - Piotr Dylewicz, Izabela Przywarska  278

	2.1. Zasady kwalifikowania do ćwiczeń fizycznych w rehabilitacji kardiologicznej. Ocena ryzyka wykonywania ćwiczeń   279
		2.1.1. Inne czynniki zwiększające ryzyko związane z wykonywaniem ćwiczeń fizycznych  282
	2.2. Rola badania wysiłkowego w rehabilitacji kardiologicznej   283
		2.2.1. Przeciwwskazania do wykonania badania wysiłkowego   283
		2.2.2. Stany, w których indywidualnie rozważamy celowość i potrzebę wykonania próby wysiłkowej   284
		2.2.3. Wskazania do przerwania próby wysiłkowej   285
		2.2.4. Protokóły badań wysiłkowych   285
		2.2.5. Dane składające się na wynik próby wysiłkowej   286
		2.2.6. Sześciominutowy test marszowy   287
		2.2.7. Badanie spiroergometryczne   287
	2.3. Zasady programowania ćwiczeń fizycznych w rehabilitacji kardiologicznej   287
		2.3.1. Rodzaje ćwiczeń   288
		2.3.2. Intensywność   289
		2.3.3. Czas trwania i częstotliwość treningu   290
		2.3.4. Komponenty sesji treningowej   291
		2.3.5. Zasady nadzoru nad pacjentem w trakcie treningu   291
		2.3.6. Przeciwwskazania do ćwiczeń, wskazania do przerwania lub zmniejszenia intensywności programu treningowego   291
	2.4. Specyficzne problemy rehabilitacji pacjentów z chorobą niedokrwienną serca   292
		2.4.1. Rehabilitacja po ostrym zespole wieńcowym   292
		2.4.2. Odrębności ćwiczeń fizycznych u pacjentów ze stabilną dławicą piersiową   295
		2.4.3. Rehabilitacja po zabiegu pomostowania aortalno-wieńcowego   295
	2.5. Nadciśnienie tętnicze   296
	2.6. Odrębności leczenia usprawniającego pacjentów z wadami serca   297
	2.7. Ćwiczenia u chorych z niewydolnością serca   298
	2.8. Ćwiczenia u pacjentów po transplantacji serca   299
	2.9. Ćwiczenia u pacjentów z wszczepionym stymulatorem lub kardiowerterem-defibrylatorem (ICD)   299

3. Fizjoterapia w cukrzycy i otyłości - Irena Ponikowska, Jacek Chojnowski  301

	3.1.    Fizjoterapia w diabetologii - Irena Ponikowska   301
		3.1.1. Klasyfikacja cukrzycy  302
		3.1.2. Cele fizjoterapeutyczne leczenia chorych na cukrzycę   303
		3.1.3. Rola wysiłku fizycznego w leczeniu cukrzycy   303
		3.1.4. Wskazania do leczenia uzdrowiskowego   305
		3.1.5. Przeciwwskazania do leczenia uzdrowiskowego cukrzycy   306
		3.1.6. Programy fizjoterapeutyczne w przewlekłych powikłaniach cukrzycowych   307
		3.1.7. Prewencja pierwotna cukrzycy   320
	3.2.    Fizjoterapia w otyłości - Jacek Chojnowski  321
		3.2.1. Klasyfikacja otyłości   323
		3.2.2. Wskazania i przeciwwskazania do leczenia uzdrowiskowego ... 324
		3.2.3. Cele fizjoterapeutyczne leczenia otyłości  325
		3.2.4. Fizjoterapeutyczne leczenie otyłości   325
		3.2.5. Fizjoterapia w prewencji otyłości   332

4. Fizjoterapia w endokrynologii - Krzysztof Marczewski, Marek Maciejewski 333

	4.1. Wybrane choroby przysadki mózgowej   334
		4.1.1. Prolaktinoma   334
		4.1.2. Akromegalia   335
	4.2. Choroby tarczycy   336
		4.2.1. Nadczynność tarczycy   336
		4.2.2. Niedoczynność tarczycy   337
		4.2.3. Postacie subkliniczne chorób tarczycy   338
		4.2.4. Metody fizjoterapeutyczne w leczeniu chorób tarczycy   339
	4.3. Choroby nadnerczy   342
		4.3.1. Niedoczynność kory nadnerczy   342
		4.3.2. Nadczynność kory nadnerczy   343
	4.4. Problemy wspólne dla wielu gruczołów endokrynnych   344
		4.4.1. Hirsutyzm   344
		4.4.2. Przypadkowiaki   344

5. Fizjoterapia w ginekologii i w problemach rozrodu - Stanisław Różewicki 350

	5.1. Znany i domniemany mechanizm oddziaływania zabiegów fizjoterapeutycznych i balneologicznych na czynność układu rozrodczego kobiety   351
		5.1.1. Leczenie zaburzeń cyklu miesiączkowego   352
		5.1.2. Przekwitanie  353
	5.2. Miejscowe działanie zabiegów oziębiających i nagrzewających   354
	5.3. Pooperacyjna rehabilitacja uzdrowiskowa   355
	5.4. Leczenie stanów zapalnych narządów płciowych kobiety   356
	5.5. Zapalenie przydatków macicy   357
	5.6. Przewlekłe zapalenie błony śluzowej macicy   358
	5.7. Zapalenie szyjki macicy i pochwy   358
	5.8. Niepłodność   359
	5.9. Metody fizjoterapeutyczne stosowane w chorobach narządów rozrodczych kobiety   361

6. Fizjoterapia w neurologii i neurochirurgii - Wojciech Hagner, Krystyna Nowacka   366

	6.1. Ogólne zasady usprawniania w neurologii  366
	6.2. Rehabilitacja w chorobach naczyniowych mózgu - udar mózgu   369
		6.2.1. Udary niedokrwienne mózgu   370
		6.2.2. Krwotok mózgowy   372
		6.2.3. Krwotok podpajęczynówkowy   372
		6.2.4. Standardy postępowania rehabilitacyjnego w stanach poudarowych mózgu   374
	6.3. Oddział udarowy   377
		6.3.1. Skale diagnostyczne   378
		6.3.2. Badania diagnostyczne   383
	6.4. Neurorehabilitacja osób po urazach czaszkowo-mózgowych   386
		6.4.1. Cele neurorehabilitacji po urazach czaszkowo-mózgowych   387
		6.4.2. Etapy neurorehabilitacji po urazach czaszkowo-mózgowych  388
		6.4.3. Rehabilitacja przyłóżkowa pacjenta po urazie czaszkowo-mózgowym   389
		6.4.4. Wczesna rehabilitacja pozałóżkowa pacjentów po urazach czaszkowo-mózgowych   392
	6.5. Neurorehabilitacja po urazach rdzenia kręgowego   393
		6.5.1. Fazy rehabilitacji   394
		6.5.2. Systemy aktywnej rehabilitacji   398
		6.5.3. Powikłania po urazach rdzenia kręgowego   399

7. Fizjoterapia w ortopedii i traumatologii - Zdzisława Wrzosek, Grzegorz Konieczny   402

	7.1. Fizjoterapia w najczęściej spotykanych schorzeniach narządu ruchu  404
		7.1.1. Dysplazja rozwojowa i zwichnięcie stawu biodrowego   405
		7.1.2. Wrodzona stopa końsko-szpotawa   407
		7.1.3. Kręcz szyi   408
		7.1.4. Nierówna długość kończyn   410
		7.1.5. Choroba zwyrodnieniowo-zniekształcająca stawów   414
	7.2. Fizjoterapia w traumatologii narządu ruchu  421
		7.2.1. Uwarunkowania niezależne od leczącego   422
		7.2.2. Uwarunkowania zależne od leczącego   425

8. Fizjoterapia w otorynolaryngologii - Stanisław Betlejewski  428

	8.1. Górne drogi oddechowe   428
		8.1.1. Aerozoloterapia górnych dróg oddechowych   429
		8.1.2. Wskazania do aerozoloterapii w chorobach górnych dróg oddechowych   434
		8.1.3. Termoterapia   439
		8.1.4. Hydroterapia   439
		8.1.5. Światłolecznictwo   440
		8.1.6. Elektroterapia  440
	8.2. Narząd słuchu i równowagi   442
		8.2.1. Szumy uszne   442
		8.2.2. Niedosłuch i głuchota   442
		8.2.3. Zaburzenia równowagi   443

9. Fizjoterapia w reumatologii - Stefan Mackiewicz, Wojciech Kasprzak   444

	9.1. Formy fizjoterapii stosowanej w reumatologii i drogi ich działania  445
		9.1.1. Fizykoterapia   445
		9.1.2. Kinezyterapia   449
		9.1.3. Medycyna uzdrowiskowa   451
	9.2. Fizjoterapia wybranych chorób reumatycznych   453
		9.2.1. Reumatoidalne zapalenie stawów   453
		9.2.2. Zapalenie wielomięśniowe (polymyositis - PM)   456
		9.2.3. Polimialgia reumatyczna   456	
		9.2.4. Twardzina uogólniona (systemic sclerosis)   456
		9.2.5. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa   457
		9.2.6. Łuszczycowe zapalenie stawów   458
		9.2.7. Choroba zwyrodnieniowa stawów   458
		9.2.8. Dna moczanowa   459
		9.2.9. Chondrokalcynoza (pseudodna)   459
		9.2.10. Osteoporoza   459
		9.2.11. Zmiany reumatyczne pozastawowe   460
		9.2.12. Entezopatie i zapalenia okołostawowe   460
		9.2.13. Fibromialgia   460

10. Fizjoterapia w gastroenterologii - Krzysztof Linke, Wojciech Kasprzak   462

	10.1. Choroby gastroenterologiczne, w których stosuje się fizjoterapię   462
	10.2. Formy fizjoterapii wykorzystywane w leczeniu chorób przewodu pokarmowego   463
		10.2.1. Fizykoterapia   463
		10.2.2. Wody lecznicze   466
		10.2.3. Peloidy   466
		10.2.4. Klimatoterapia   467
	10.3. Fizjoterapia wybranych schorzeń gastroenterologicznych   467
		10.3.1. Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy   467
		10.3.2. Przewlekłe zapalenia błony śluzowej żołądka  469
		10.3.3. Dyspepsja   470
		10.3.4. Nieswoiste zapalenia jelit   470
		10.3.5. Schorzenia okołoodbytnicze   471
		10.3.6. Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego - zespół jelita drażliwego   472
		10.3.7. Choroby dróg żółciowych   474
		10.3.8. Przewlekłe zapalenie trzustki   475

11. Rehabilitacja w chorobach płuc i torakochirurgii - Roman Kurzbauer  477

	11.1. Anatomia topograficzna   477
	11.2. Choroby ściany klatki piersiowej i narządów wymagające leczenia chirurgicznego   480
		11.2.1. Złośliwy nowotwór przełyku   480
		11.2.2. Guzy śródpiersia   480
		11.2.3. Zniekształcenia klatki piersiowej   481
		11.2.4. Następstwa urazów klatki piersiowej   481
		11.2.5.	Odma opłucnowa   482
		11.2.6. Płyn w jamie opłucnej   482
		11.2.7. Ropniak opłucnej   483
		11.2.8. Przepuklina płucna   483
		11.2.9. Choroby opłucnej   483
		11.2.10. Choroby płuc   483
		11.2.11. Choroby śródpiersia   485
	11.3. Metody leczenia   485
		11.3.1. Operacyjne otwarcie klatki piersiowej - torakotomia   485
		11.3.2. Przecięcie mostka - sternotomia   485
		11.3.3. Wziernikowanie śródpiersia - mediastinoskopia   486
		11.3.4. Wziernikowanie jamy opłucnej - torakoskopia   486
		11.3.5. Dostęp piersiowo-brzuszny - torakolaparotomia   487
	11.4. Rehabilitacja   487
		11.4.1. Psychoterapia   487
		11.4.2. Rehabilitacja przedoperacyjna   488
		11.4.3. Rehabilitacja pooperacyjna   494
12. Fizjoterapia w chorobach nerek i dróg moczowych - Krzysztof Marczewski, Dorota Boniek-Poprawa  507
	12.1. Wprowadzenie do nefrologii dla fizjoterapeutów  508
	12.2. Przewlekła choroba nerek   509
	12.3. Choroby kłębuszków nerkowych   512
	12.4. Choroby śródmiąższu nerek   513
	12.5. Zakażenia układu moczowego   514
	12.6. Wybrane nefropatie wtórne   515
		12.6.1. Nefropatia cukrzycowa   515
		12.6.2. Nefropatia nadciśnieniowa   515
	12.7. Kamica nerkowa   516
	12.8. Leczenie nerkozastępcze   516
	12.9. Powikłania fizjoterapii wśród chorych na nerki   519
	12.10. Medycyna fizykalna w urologii onkologicznej   520
	12.11. Wellness, fitness a choroby nerek   520

13. Fizjoterapia w dermatologii - Zygmunt Adamski, Małgorzata Mazur   521

	13.1. Zabiegi fizykoterapeutyczne stosowane w dermatologii   522
		13.1.1. Termoterapia   522
		13.1.2. Światłolecznictwo   522
		13.1.3. Elektroterapia   523
		13.1.4. Ultrasonoterapia   524
		13.1.5. Pole elektromagnetyczne   524
		13.1.6. Hydroterapia   524
		13.1.7. Balneoterapia   525
	13.2. Fizjoterapia wybranych schorzeń dermatologicznych   526
		13.2.1. Łuszczyca pospolita (psoriasis vulgaris)   526
		13.2.2. Łuszczyca stawowa (psoriasis arthropathica)   530
		13.2.3. Atopowe zapalenie skóry (dermatitis atopica)   532
		13.2.4. Twardzina (sclerodermia; morphea)   534		
		13.2.5. Owrzodzenie podudzi (ulcus cruris)   536
		13.2.6. Trądzik pospolity (acne vulgaris)   538
		13.2.7. Trądzik różowaty (rosacea)   541		
		13.2.8. Zaburzenia barwnikowe skóry   543
		13.2.9. Bielactwo (vitiligo)   544
	13.3. Zastosowanie fizykoterapii w kosmetyce i dermatologii estetycznej  546

14. Fizjoterapia w kosmetologii i medycynie estetycznej - Agata Mańkowska 548

	14.1. Reakcja skóry na bodźce fizyczne   549
	14.2. Fizjoterapia w problemach estetycznych   550
		14.2.1. Proces starzenia się skóry   550
		14.2.2. Cellulit  552
		14.2.3. Nadwaga i otyłość  553
	14.3. Elektroterapia w kosmetologii i medycynie estetycznej   555
		14.3.1. Prąd stały   555
		14.3.2. Prądy impulsowe   557
		14.3.3. Epilacja elektryczna   558
	14.4. Ultradźwięki w kosmetologii i medycynie estetycznej   559
	14.5. Fototerapia w kosmetologii i medycynie estetycznej   561
	14.6. Lasery i inne wysokoenergetyczne źródła światła   563
	14.7. Masaż z użyciem przyrządów stosowany w kosmetologii i medycynie estetycznej   567
	14.8. Metody fizykalne ułatwiające transport substancji czynnych do skóry 568

Piśmiennictwo   570
Skorowidz   594