Autorskie prawa osobiste w obrocie prawnym
W publikacji czytelnik znajdzie zasady udzielania i odwoływania zgody na ingerencje w dobra osobiste oraz sytuację osoby, która z niej korzysta. Autor w sposób nowatorski ujmuje kwestie z zakresu zarówno prawa autorskiego, jak i prawa cywilnego.
Monografia oprócz tego, że podkreśla znaczenie dla nauki prawa, porusza kwestie ważne dla praktyki obrotu, zwłaszcza w odniesieniu do umów dotyczących utworów użytkowych.
Szczególną uwagę poświęcono rozważaniom dotyczącym m.in.:
istoty więzi twórcy z utworem,
charakteru prawnego zgody jako czynności upoważniającej,
analizy statusu beneficjenta upoważnienia,
dopuszczalności odwołania zgody,
ochrony dóbr osobistych po śmierci twórcy.
W monografii wskazano także modelowe rozwiązania stosowane w obcych systemach prawnych w zakresie problematyki związanej z umowami obejmującymi kwestie autorskich praw osobistych, w tym m.in.:
model 1 – droit moral niezbywalne, niepodlegające zrzeczeniu, nieograniczone w czasie, na tle uregulowań Francji, Hiszpanii oraz Chin;
model 2 – droit moral niezbywalne, niepodlegające zrzeczeniu, wygasające wraz ze śmiercią twórcy, na tle uregulowań Słowacji i Japonii;
model 3 – droit moral niezbywalne, niepodlegające zrzeczeniu, trwające ograniczony czas po śmierci twórcy, na tle uregulowań Australii, Belgii i Niemiec;
model 4 – droit moral niezbywalne, podlegające zrzeczeniu, nieograniczone w czasie, na tle uregulowań Filipin;
model 5 – droit moral niezbywalne, podlegające zrzeczeniu, wygasające wraz ze śmiercią twórcy, na tle uregulowań Holandii i USA;
model 6 – droit moral niezbywalne, podlegające zrzeczeniu, trwające ograniczony czas po śmierci twórcy, na tle uregulowań Argentyny, Grecji i Wielkiej Brytanii;
model 7 „teoretyczny” – droit moral zbywalne, na tle uregulowań Szwajcarii i Luksemburga.
W publikacji omówiono również następujące zagadnienia:
naruszenie i zagrożenie autorskiego dobra lub prawa osobistego;
bezprawność naruszenia i domniemanie bezprawności;
okoliczności wyłączające bezprawność naruszenia;
zgoda jako działanie prawne podobne do czynności prawnej;
przesłanki skutecznego udzielenia zgody;
przesłanki skutecznego wykonania uprawnień beneficjenta;
umowy o wykonywanie autorskich praw osobistych;
zrzeczenie się wykonywania autorskich praw osobistych;
naruszenie autorskich dóbr lub praw osobistych jako naruszenie umowy;
interpretacja klauzul umownych dotyczących autorskich praw osobistych;
kumulatywna ochrona autorskich dóbr i praw osobistych – konstrukcja roszczeń;
konstrukcja prawna autorskich dóbr lub praw osobistych po śmierci twórcy;
śmierć twórcy i jej skutki dla czynności prawnych dokonanych z osobami trzecimi;
sytuacja prawna roszczeń majątkowych i niemajątkowych a śmierć twórcy.
Adresaci:Książka jest przeznaczona dla adwokatów, radców prawnych oraz sędziów. Będzie cennym źródłem wiedzy dla agencji aktorów, celebrytów, firm z branży mediów. Zainteresuje również pracowników naukowych oraz studentów prawa, administracji, dziennikarstwa i kulturoznawstwa.
Wykaz skrótów | str. 13
Wstęp | str. 17
Rozdział 1
Rozwój ochrony niemajątkowych interesów twórców – zarys | str. 21
1.1. Podstawy historyczne koncepcji ochrony praw osobistych twórców – zarys | str. 21
1.2. Regulacja droit moral w polskich historycznych ustawach o prawie autorskim – zarys | str. 29
Rozdział 2
Ochrona droit moral na świecie | str. 33
2.1. Droit moral w prawie międzynarodowym | str. 33
2.1.1. Konwencja berneńska | str. 33
2.1.2. Autorskie prawa osobiste w pozostałych traktatach międzynarodowych – zarys | str. 35
2.1.3. Prawo Unii Europejskiej | str. 37
2.2. Droit moral – modele ochrony w obcych porządkach prawnych | str. 39
2.2.1. Wprowadzenie | str. 39
2.2.2. Tabelaryczne modele ochrony droit moral | str. 48
2.3. Model 1 – droit moral niezbywalne, niepodlegające zrzeczeniu, nieograniczone w czasie | str. 56
2.3.1. Francja | str. 56
2.3.2. Hiszpania | str. 59
2.3.3. Chiny | str. 61
2.4. Model 2 – droit moral niezbywalne, niepodlegające zrzeczeniu, wygasające wraz ze śmiercią twórcy | str. 62
2.4.1. Słowacja | str. 62
2.4.2. Japonia | str. 64
2.5. Model 3 – droit moral niezbywalne, niepodlegające zrzeczeniu, trwające ograniczony czas po śmierci twórcy | str. 65
2.5.1. Australia | str. 65
2.5.2. Belgia | str. 66
2.5.3. Niemcy | str. 67
2.6. Model 4 – droit moral niezbywalne, podlegające zrzeczeniu, nieograniczone w czasie | str. 70
2.6.1. Filipiny | str. 70
2.7. Model 5 – droit moral niezbywalne, podlegające zrzeczeniu, wygasające wraz ze śmiercią twórcy | str. 72
2.7.1. Holandia | str. 72
2.7.2. USA | str. 74
2.8. Model 6 – droit moral niezbywalne, podlegające zrzeczeniu, trwające ograniczony czas po śmierci twórcy | str. 77
2.8.1. Argentyna | str. 77
2.8.2. Grecja | str. 79
2.8.3. Wielka Brytania | str. 80
2.9. Model 7 „teoretyczny” – droit moral zbywalne | str. 83
2.9.1. Szwajcaria | str. 83
2.9.2. Luksemburg | str. 85
Rozdział 3
Charakterystyka autorskich praw osobistych w prawie polskim | str. 87
3.1. Dobra osobiste i ich ochrona – zagadnienia ogólne | str. 87
3.2. Autorskie dobra osobiste lub autorskie prawa osobiste | str. 93
3.3. Autorskie dobra osobiste i dobra osobiste „powszechne” | str. 100
3.4. Zakres podmiotowy autorskich praw osobistych | str. 107
3.5. Zakres przedmiotowy autorskich praw osobistych | str. 117
3.6. Rzeczywista, domniemana czy dorozumiana więź twórcy z utworem? | str. 121
3.7. Niedopuszczalność zbycia lub zrzeczenia się autorskich dóbr czy praw osobistych? | str. 131
Rozdział 4
Naruszenie autorskich praw osobistych | str. 137
4.1. Naruszenie, ingerencja, korzystanie – terminologia i zagadnienia ogólne | str. 137
4.2. Naruszenie i zagrożenie autorskiego dobra lub prawa osobistego – pojęcie i konstrukcja | str. 140
4.3. Bezprawność naruszenia i domniemanie bezprawności | str. 151
4.4. Okoliczności wyłączające bezprawność naruszenia | str. 154
4.4.1. Wprowadzenie | str. 154
4.4.2. „Absolutny” zakres ochrony? | str. 155
4.4.3. Czy każde wkroczenie w zakres praw lub dóbr osobistych stanowi ich naruszenie? | str. 160
4.4.4. Działanie na podstawie prawa | str. 161
4.4.5. Wykonywanie prawa podmiotowego | str. 164
4.4.6. Działanie w interesie społecznym | str. 164
4.4.7. Nadużycie prawa | str. 166
4.4.8. Kontratypy | str. 168
4.4.9. Działanie na własne ryzyko | str. 170
Rozdział 5
Zgoda na ingerencję w sferę autorskich dóbr osobistych | str. 173
5.1. Kwalifikacja prawna zgody na ingerencję w sferę dóbr osobistych | str. 173
5.1.1. Koncepcje objaśniające charakter prawny zgody na ingerencję w dobra osobiste – przegląd | str. 173
5.1.2. Zgoda jako działanie prawne podobne do czynności prawnej | str. 181
5.1.3. Zgoda jako czynność prawna zobowiązująca | str. 188
5.1.4. Zgoda jako czynność prawna rozporządzająca | str. 192
5.1.5. Zgoda jako czynność prawna upoważniająca | str. 198
5.2. Przesłanki skutecznego udzielenia zgody | str. 210
5.3. Sposób i forma udzielenia zgody | str. 211
5.3.1. Adresat zgody | str. 212
5.3.2. Sposób i forma udzielenia zgody | str. 220
5.3.3. Treść zgody | str. 226
5.4. Sytuacja prawna beneficjenta zgody | str. 230
5.4.1. Wprowadzenie | str. 230
5.4.2. Beneficjent jako podmiot uprawnień kształtujących | str. 234
5.4.3. Przesłanki skutecznego wykonania uprawnień beneficjenta | str. 240
5.4.4. Uprawnienia beneficjenta jako prawo podmiotowe? | str. 241
5.4.5. Trwałość i przyczyny wygaśnięcia zgody | str. 253
5.5. Odwołanie zgody | str. 255
5.5.1. Odwołanie zgody jako realizacja prawa do ochrony dóbr osobistych | str. 255
5.5.2. Zobowiązanie do nieodwoływania zgody | str. 265
5.5.3. Zrzeczenie się uprawnienia do odwołania zgody | str. 276
5.5.4. Sposób odwołania zgody | str. 277
5.6. Wadliwość oświadczenia o udzieleniu zgody | str. 282
5.7. Zgoda warunkowa lub z zastrzeżeniem terminu | str. 291
Rozdział 6
Wykonywanie autorskich praw osobistych | str. 295
6.1. Wykonywanie autorskich praw osobistych – pojęcie | str. 295
6.2. Umowy o wykonywanie autorskich praw osobistych – zagadnienia ogólne | str. 296
6.3. Zobowiązanie do wykonywania lub niewykonywania autorskich praw osobistych | str. 297
6.4. Upoważnienie osób trzecich do wykonywania autorskich praw osobistych | str. 304
6.5. Zlecenie wykonywania autorskich praw osobistych | str. 308
6.6. Zrzeczenie się wykonywania autorskich praw osobistych | str. 317
Rozdział 7
Autorskie prawa osobiste w relacjach kontraktowych | str. 327
7.1. Ochrona autorskich praw osobistych w oparciu o stosunek umowny | str. 327
7.1.1. Wprowadzenie | str. 327
7.1.2. Ochrona istotnych interesów twórczych | str. 328
7.1.3. Sprzeciw wobec publicznego udostępniania utworu | str. 333
7.1.4. Naruszenie autorskich dóbr lub praw osobistych jako naruszenie umowy | str. 336
7.1.5. Umowne prawo odstąpienia lub wypowiedzenia umowy | str. 341
7.2. Interpretacja klauzul umownych dotyczących autorskich praw osobistych | str. 344
7.2.1. Wprowadzenie | str. 344
7.2.2. Umowy przenoszące autorskie prawa majątkowe | str. 346
7.2.3. Umowy licencyjne i inne umowy o korzystanie z autorskich praw majątkowych | str. 355
7.2.4. Umowa o dzieło lub inna podobna umowa o świadczenie usług | str. 358
Rozdział 8
Katalog autorskich praw osobistych – przegląd | str. 361
8.1. Prawo do autorstwa | str. 361
8.2. Prawo do oznaczenia autorstwa | str. 370
8.3. Prawo do integralności i prawo do nadzoru | str. 371
8.4. Prawo do pierwszej publikacji | str. 375
Rozdział 9
Ochrona autorskich dóbr lub praw osobistych | str. 377
9.1. Wprowadzenie | str. 377
9.2. Kumulatywna ochrona autorskich dóbr i praw osobistych – konstrukcja roszczeń | str. 383
9.3. Roszczenia niemajątkowe | str. 392
9.3.1. Roszczenie o zaniechanie | str. 392
9.3.2. Roszczenie o usunięcie skutków naruszenia | str. 394
9.3.3. Dopuszczalność zbycia lub zrzeczenia się roszczeń niemajątkowych | str. 396
9.3.4. Problem przedawnienia roszczeń niemajątkowych | str. 400
9.4. Roszczenia majątkowe | str. 404
9.4.1. Wprowadzenie | str. 404
9.4.2. Roszczenie o zadośćuczynienie | str. 406
9.4.3. Roszczenie o zapłatę na cel społeczny | str. 408
9.4.4. Roszczenie o odszkodowanie | str. 409
9.4.5. Zasady zbywania lub zrzeczenia się roszczeń majątkowych | str. 410
9.4.6. Przedawnienie roszczeń majątkowych | str. 417
Rozdział 10
Autorskie dobra i prawa osobiste po śmierci twórcy | str. 427
10.1. Wykonywanie autorskich praw osobistych po śmierci twórcy | str. 427
10.1.1. Konstrukcja prawna autorskich dóbr lub praw osobistych po śmierci twórcy | str. 427
10.1.2. Osoby uprawnione zgodnie z art. 78 pr. aut. Brak wyrażenia woli zmarłego twórcy | str. 433
10.1.3. „Inna wola” zmarłego twórcy w rozumieniu art. 78 ust. 2–4 pr. aut. | str. 441
10.1.4. Śmierć twórcy i jej skutki dla czynności prawnych dokonanych z osobami trzecimi | str. 450
10.2. Ochrona autorskich dóbr lub praw osobistych po śmierci twórcy | str. 456
10.2.1. Sytuacja prawna roszczeń majątkowych i niemajątkowych a śmierć twórcy | str. 456
10.2.2. Legitymacja czynna do wytoczenia powództwa po śmierci twórcy | str. 460
Uwagi końcowe | str. 465
Bibliografia | str. 471
