Prawne aspekty bezpieczeństwa energetycznego w UE

• Druk: 2010
• Seria / cykl: MONOGRAFIE
• Autor: Marcin Nowacki
• Wydawca: Wolters Kluwer Polska SA

"Wybór tematu opracowania należy uznać za bardzo trafny nie tylko z perspektywy wagi zagadnień prawnych, których dotyczy, ale tez dodatkowo uzasadniony dynamicznym rozwojem współczesnego obrotu prawnomiedzynarodowego w dziedzinie energii. Podjecie przez Autora badan w tej materii w świetle prawa Unii Europejskiej daje szanse nie tylko na zweryfikowanie stanu prawnego i poglądów doktryny, ale podejmuje zagadnienia bezpieczeństwa energetycznego w świetle rozwiązań prawnych odnoszących się do szczególnego porządku prawnego, jakim jest system prawa Unii Europejskiej, na który składają się zarówno elementy właściwe dla współpracy państw o charakterze międzyrządowym, jak i ponadnarodowym".

z recenzji prof. dr hab. Marii Magdaleny Kenig-Witkowskiej

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Prawo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-264-2360-4
• ISBN druku: 978-83-264-0643-0
• EAN: 9788326423604
• Liczba stron: 476

Wykaz skrótów 	  13
Wstęp  	  17
Rozdział I	Prawne i instytucjonalne aspekty międzynarodowej współpracy w zakresie bezpieczeństwa energetycznego  	  27
1. Wprowadzenie 	  27
2. Współpraca na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego w ramach ONZ 	  28	2 1 Konwencja o prawie morza 	  28	2 2 Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej 	  31
3. Współpraca na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego w ramach OECD 	  32	3.1. Międzynarodowa Agencja Energetyczna 	  32	3.2. Agencja Energii Nuklearnej 	  34
4. Próba uregulowania zasad globalnego rynku energetycznego na przykładzie Traktatu Karty Energetycznej 	  35
5. Zaangażowanie Organizacji Paktu Północnoatlantyckiego w sprawy bezpieczeństwa energetycznego 	  40
6. Problematyka bezpieczeństwa energetycznego podczas szczytów Grupy G8 	  42
7. Znaczenie OPEC dla globalnego bezpieczeństwa energetycznego 	  44
8. Pozarządowa współpraca dotycząca problematyki energetycznej na przykładzie prac Światowej Rady Energetycznej 	  45
9. Bezpieczeństwo energetyczne a międzynarodowa ochrona środowiska 	  46	9.1. Koncepcja "zrównoważonego rozwoju" a bezpieczeństwo energetyczne 	  46	9.2. Zmiany klimatyczne 	  48	9.2.1. Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu 	  51	9.2.2. Protokół z Kioto do Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu 	  52	9.3. Ocena oddziaływania na środowisko infrastrukturalnych inwestycji energetycznych w świetle konwencji z Espoo 	  55	9.4. Społeczeństwo a infrastruktura energetyczna w świetle konwencji z Aarhus 	  57
10. Wnioski 	  59
Rozdział II	Bezpieczeństwo energetyczne w prawie pierwotnym UE/EWEA i proces kształtowania polityki energetycznej UE  	  61
1. Wprowadzenie 	  61
2. Prawo pierwotne UE/EWEA 	  62	2.1. Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali 	  62	2.2. Traktaty rzymskie 	  64	2.2.1. Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą 	  64	2.2.2. Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej 	  66	2.3. Traktaty rewizyjne i akcesyjne 	  68	2.4. Traktat z Lizbony 	  75
3. Proces kształtowania polityki energetycznej UE 	  82	3.1. Etapy budowy polityki energetycznej UE 	  83	3.2. Wpływ pierwszego kryzysu naftowego na proces kształtowania polityki energetycznej UE (lata 1951-1973)  	  85	3.3. Wpływ drugiego kryzysu naftowego na proces kształtowania polityki energetycznej UE (lata 1974-1982)  	  87	3.4. Okres stabilizacji w pracach nad polityką energetyczną UE (lata 1983-1991)  	  89	3.5. Znaczenie pierwszego pakietu energetycznego dla liberalizacji unijnego sektora energetycznego (lata 1992-2000)  	  92	3.6. Drugi pakiet energetyczny jako impuls dla rozpoczęcia prac nad pełną liberalizacją sektora energetycznego (lata 2001-2006)  	  98	3.7. Kompleksowa wizja polityki energetycznej UE i impuls dla zmian w sektorze energetycznym (lata 2007-2010)  	  100
4. Wnioski 	  108
Rozdział III	Bezpieczeństwo energetyczne w świetle prawa pochodnego UE  	  111
1. Wprowadzenie 	  111
2. Akty prawne dotyczące bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej 	  112
3. Akty prawne dotyczące bezpieczeństwa dostaw gazu ziemnego 	  127
4. Akty prawne dotyczące bezpieczeństwa dostaw ropy naftowej i produktów ropopochodnych 	  145
5. Akty prawne dotyczące bezpieczeństwa dostaw węgla 	  153
6. Akty prawne dotyczące bezpieczeństwa dostaw energii jądrowej 	  157	6.1. Umowy międzynarodowe wiążące EWEA w zakresie  energetyki jądrowej 	  158	6.2. Akty prawa pochodnego 	  159
7. Akty prawne dotyczące promocji odnawialnych źródeł energii 	  162
8. Transeuropejskie sieci energetyczne (TEN-E)  	  168	8.1. Koncepcja sieci transeuropejskich (TEN)  	  168	8.2. Finansowanie sieci transeuropejskich 	  170	8.3. Rozwój prawa pochodnego UE w dziedzinie transeuropejskich sieci energetycznych 	  173	8.4. Gazociąg Północny w świetle przepisów dotyczących  transeuropejskich sieci energetycznych 	  174	8.5. Znaczenie transeuropejskich sieci energetycznych 	  179
9. Akty prawne dotyczące efektywnego korzystania z energii 	  180
10.  Ochrona środowiska a bezpieczeństwo energetyczne 	  187	10.1. System handlu uprawnieniami do emisji gazów  cieplarnianych w UE 	  187	10.2. Znaczenie wyroków SUE w sprawach T-183/07 i T-263/07 dla bezpieczeństwa energetycznego państw członkowskich UE 	  196	10.3. Redukcja emisji innych zanieczyszczeń do powietrza 	  199
11. Wnioski 	  203
Rozdział IV	Bezpieczeństwo energetyczne UE a ograniczenia swobód rynku wewnętrznego  	  207
1. Wprowadzenie 	  207
2. Energia na rynku wewnętrznym 	  209
3. Ograniczanie swobody przepływu towarów w celu zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego 	  210
4. Ograniczanie swobody przepływu kapitału w celu zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego 	  215
5. Ograniczanie swobodnej konkurencji w celu zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego 	  230	5.1. Obowiązek dostosowania energetycznych monopoli państwowych o charakterze handlowym 	  230	5.2. Przekształcenia własnościowe w sektorze energetycznym jako efekt jego demonopolizacji 	  235	5.3. Znaczenie przedsiębiorstw publicznych oraz świadczenia usług w ogólnym interesie gospodarczym dla bezpieczeństwa energetycznego 	  242	5.4. Porozumienia przedsiębiorstw energetycznych ograniczające konkurencję 	  248	5.5. Nadużywanie przez przedsiębiorstwa pozycji dominującej w sektorze energetycznym 	  256	5.6. Kontrola koncentracji przedsiębiorstw w sektorze energetycznym 	  260	5.7. Udzielanie przedsiębiorstwom działającym w sektorze energetycznym pomocy publicznej niezgodnej z rynkiem wewnętrznym 	  266
6. Ograniczanie swobody działalności gospodarczej w celu zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego 	  274	6.1. Koncesjonowanie prowadzenia działalności gospodarczej w sektorze energetycznym 	  274	6.2. Zatwierdzanie taryf jako sposób kontroli cen energii 	  276	6.3. Stosowanie przymusu wobec spółek energetycznych w celu osiągnięcia zamierzonych przez państwo celów 	  281
7. Wnioski 	  287
Rozdział V	Środki realizacji polityki UE w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego  	  289
1. Wprowadzenie 	  289
2. Znaczenie kluczowych elementów procesu liberalizacji rynku energetycznego dla bezpieczeństwa energetycznego 	  292	2.1. Oddzielenie niektórych usług energetycznych od innych usług poprzez tzw  rozdział (unbundling)  	  295	2.2. Zasada dostępu stron trzecich do sieci (TPA)  	  304	2.3. Znaczenie regulatorów rynku energetycznego dla umocnienia konkurencji 	  310	2.4. Ochrona odbiorców końcowych energii elektrycznej i gazu 	  313
3. Różnicowanie typów paliw, źródeł dostaw i stosowanych technologii (dywersyfikacja) 	  317
4. Ściślejsza współpraca pomiędzy państwami członkowskimi w celu zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego 	  319	4.1. Działania inicjowane przez Komisję Europejską 	  320	4.1.1. Sieć Korespondentów Bezpieczeństwa Energetycznego 	  320	4.1.2. Agencje energetyczne 	  321	4.1.3. Berlińskie Forum Paliw Kopalnych 	  322	4.1.4. Madryckie Forum Regulatorów w Sektorze Gazu Ziemnego 	  321	4.1.5. Florenckie Forum Regulatorów w Sektorze Energii Elektrycznej 	  324	4.1.6. Amsterdamskie Forum Zrównoważonej Energii 	  325	4.1.7. Europejska Grupa Regulatorów Rynku Energii Elektrycznej i Gazu 	  326	4.2. Współpraca między organami regulacji sektorów energetycznych państw członkowskich i nieczłonkowskich UE 	  328	4.3. Projekt Europejskiego Traktatu Bezpieczeństwa Energetycznego 	  331
5. Promocja odnawialnych źródeł energii 	  335
6. Promocja energii jądrowej 	  339
7. Racjonalne korzystanie z energii 	  341
8. Innowacyjność i nowe technologie energetyczne 	  343
9. Stosowanie przymusu w ramach promocji odnawialnych źródeł energii 	  345
10. Finansowanie z budżetu UE działań służących zwiększeniu bezpieczeństwa energetycznego 	  347
11. Rozbudowa kluczowej infrastruktury energetycznej 	  349
12. Poszukiwanie nowych złóż surowców energetycznych 	  352
13. Wnioski 	  355
Rozdział VI	Zewnętrzna polityka energetyczna UE  	  358
1. Wprowadzenie 	  358
2. Współpraca w ramach regionalnych form instytucjonalnych 	  361	2.1. Współpraca w ramach Wspólnoty Energetycznej 	  362	2.2. Współpraca w rejonie Kaukazu i Azji Centralnej 	  365	2.2.1. Inicjatywa Baku 	  366	2.2.2. Program INOGATE 	  367	2.2.3. Współpraca bilateralna 	  369	2.3. Współpraca Energetyczna Regionu Morza Bałtyckiego 	  370	2.4. Współpraca Euro-Śródziemnomorska 	  371	2.5. Nordycki rynek energii 	  374	2.6. Iberyjski Rynek Energii Elektrycznej 	  375
3. Współpraca UE z innymi ugrupowaniami międzynarodowymi 	  376	3.1. Współpraca UE z Międzynarodową Agencją Energetyczną 	  376	3.2. Udział UE w spotkaniach Grupy G8 	  378	3.3. Współpraca UE z OPEC 	  380	3.4. Udział UE w pracach Międzynarodowego Forum Energetycznego 	  382	3.5. Współpraca UE z Bankiem Światowym 	  383
4. Współpraca bilateralna w dziedzinie energetyki między UE a niektórymi państwami trzecimi 	  385	4.1. Współpraca energetyczna UE z Brazylią 	  385	4.2. Współpraca energetyczna UE z Chinami 	  386	4.3. Współpraca energetyczna UE z Indiami 	  388	4.4. Współpraca energetyczna UE z Norwegią 	  389	4.5. Współpraca energetyczna UE z Rosją 	  390	4.6. Współpraca energetyczna UE z Ukrainą 	  394	4.7. Współpraca energetyczna UE z USA 	  396
5. Wnioski 	  398
Zakończenie  	  401
Wykaz aktów prawnych 	  407
Wykaz orzecznictwa 	  440
Bibliografia  	  446