Wykonywanie orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Polsce. Wymiar instytucjonalny
Książka dotyczy wymiaru instytucjonalnego wykonywania wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Polsce. Przedmiotem rozważań są zagadnienia z zakresu prawa konstytucyjnego oraz prawa międzynarodowego publicznego, głównie standardów Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz dokumentów soft law przyjętych przez Radę Europy, a także praktyka funkcjonowania poszczególnych instytucji potwierdzona dokumentami wewnętrznymi. Ponadto zostały przedstawione dobre praktyki występujące w niektórych państwach – zwłaszcza te, które mogą stanowić wzór dla krajowych organów władzy publicznej.
Autor analizuje m.in.:
jakie normy konstytucyjne odnoszą się do kwestii wykonywania wyroków ETPC,
które instytucje krajowe oraz w jakim zakresie są lub powinny być odpowiedzialne za zapewnienie wykonania wyroków ETPC i czy mają wystarczające kompetencje,
w jaki sposób powinny one korzystać ze swoich uprawnień,
jak kształtuje się zakres nadzoru nad wykonywaniem wyroków ETPC oraz jaki jest jego wpływ na krajowe rozwiązania instytucjonalne.
W monografii uwzględniono Deklarację Kopenhaską przyjętą w dniach 13–14 kwietnia 2018 r., która odnosi się do przyszłości systemu Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, oraz najnowsze zmiany dotyczące sądownictwa w Polsce.
Adresaci:Publikacja jest przeznaczona dla przedstawicieli doktryny prawa konstytucyjnego, praw człowieka oraz prawa międzynarodowego publicznego, jak również dla urzędników administracji publicznej, sędziów, prokuratorów oraz adwokatów i radców prawnych, szczególnie reprezentujących skarżących przed ETPC. Książka zainteresuje też pracowników organizacji pozarządowych prowadzących działania strategiczne na szczeblu Rady Europy.
- Kategorie:
- Język wydania: polski
- ISBN: 978-83-8124-859-4
- ISBN druku: 978-83-8124-542-5
- EAN: 9788381248594
- Liczba stron: 640
-
Sposób dostarczenia produktu elektronicznegoProdukty elektroniczne takie jak Ebooki czy Audiobooki są udostępniane online po opłaceniu zamówienia kartą lub przelewem na stronie Twoje konto > Biblioteka.Pliki można pobrać zazwyczaj w ciągu kilku-kilkunastu minut po uzyskaniu poprawnej autoryzacji płatności, choć w przypadku niektórych publikacji elektronicznych czas oczekiwania może być nieco dłuższy.Sprzedaż terytorialna towarów elektronicznych jest regulowana wyłącznie ograniczeniami terytorialnymi licencji konkretnych produktów.
-
Ważne informacje techniczneMinimalne wymagania sprzętowe:procesor: architektura x86 1GHz lub odpowiedniki w pozostałych architekturachPamięć operacyjna: 512MBMonitor i karta graficzna: zgodny ze standardem XGA, minimalna rozdzielczość 1024x768 16bitDysk twardy: dowolny obsługujący system operacyjny z minimalnie 100MB wolnego miejscaMysz lub inny manipulator + klawiaturaKarta sieciowa/modem: umożliwiająca dostęp do sieci Internet z prędkością 512kb/sMinimalne wymagania oprogramowania:System Operacyjny: System MS Windows 95 i wyżej, Linux z X.ORG, MacOS 9 lub wyżej, najnowsze systemy mobilne: Android, iPhone, SymbianOS, Windows MobilePrzeglądarka internetowa: Internet Explorer 7 lub wyżej, Opera 9 i wyżej, FireFox 2 i wyżej, Chrome 1.0 i wyżej, Safari 5Przeglądarka z obsługą ciasteczek i włączoną obsługą JavaScriptZalecany plugin Flash Player w wersji 10.0 lub wyżej.Informacja o formatach plików:
- PDF - format polecany do czytania na laptopach oraz komputerach stacjonarnych.
- EPUB - format pliku, który umożliwia czytanie książek elektronicznych na urządzeniach z mniejszymi ekranami (np. e-czytnik lub smartfon), dając możliwość dopasowania tekstu do wielkości urządzenia i preferencji użytkownika.
- MOBI - format zapisu firmy Mobipocket, który można pobrać na dowolne urządzenie elektroniczne (np.e-czytnik Kindle) z zainstalowanym programem (np. MobiPocket Reader) pozwalającym czytać pliki MOBI.
- Audiobooki w formacie MP3 - format pliku, przeznaczony do odsłuchu nagrań audio.
Rodzaje zabezpieczeń plików:- Watermark - (znak wodny) to zaszyfrowana informacja o użytkowniku, który zakupił produkt. Dzięki temu łatwo jest zidentyfikować użytkownika, który rozpowszechnił produkt w sposób niezgodny z prawem. Ten rodzaj zabezpieczenia jest zdecydowanie bardziej przyjazny dla użytkownika, ponieważ aby otworzyć książkę zabezpieczoną Watermarkiem nie jest potrzebne konto Adobe ID oraz autoryzacja urządzenia.
- Brak zabezpieczenia - część oferowanych w naszym sklepie plików nie posiada zabezpieczeń. Zazwyczaj tego typu pliki można pobierać ograniczoną ilość razy, określaną przez dostawcę publikacji elektronicznych. W przypadku zbyt dużej ilości pobrań plików na stronie WWW pojawia się stosowny komunikat.
Wykaz skrótów | str. 17 Wstęp | str. 21 Rozdział I Odpowiedzialność państwa-strony za wykonanie zobowiązań na podstawie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka | str. 37 1. Odpowiedzialność za wykonanie zobowiązań na podstawie EKPC na gruncie Konstytucji RP | str. 37 1.1. Europejska Konwencja Praw Człowieka jako ratyfikowana umowa międzynarodowa w rozumieniu Konstytucji RP | str. 37 1.2. Konstytucyjny obowiązek przestrzegania umów międzynarodowych dotyczących praw człowieka | str. 40 1.3. Konstytucyjny obowiązek wykonania orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka | str. 47 1.4. Funkcje poszczególnych konstytucyjnych rodzajów władzy w kontekście wykonania wyroków ETPC | str. 51 1.5. Konstytucyjne zasady wpływające na rzetelność i sprawność realizacji obowiązku wykonania orzeczeń ETPC | str. 56 2. Odpowiedzialność za wykonanie orzeczeń ETPC w świetle zasad prawa międzynarodowego publicznego | str. 63 2.1. Uwagi ogólne | str. 63 2.2. Odpowiedzialność za wykonanie wyroku ETPC w świetle art. 46 EKPC | str. 70 2.3. Zakres obowiązku wykonania wyroku w świetle praktyki orzeczniczej ETPC | str. 72 2.4. Rozwój praktyki wskazywania przez ETPC zakresu obowiązku wykonywania wyroku | str. 75 2.5. Ocena praktyki ETPC w zakresie wskazywania środków indywidualnych oraz ogólnych | str. 80 2.6. Niewykonanie wyroku ETPC przez państwo-stronę Konwencji jako naruszenie zobowiązań wynikających z Konwencji stwierdzane przez ETPC | str. 83 2.7. Nieskuteczność procedur wydawania wyroków interpretacyjnych oraz wyroków stwierdzających naruszenie | str. 88 2.8. Trwałe i systemowe niewykonywanie wyroku ETPC – zadanie dla ETPC czy dla dyplomacji? | str. 91 3. Wykonanie wyroku ETPC a zasada subsydiarności, pierwszorzędności i marginesu oceny | str. 93 3.1. Zasada subsydiarności | str. 93 3.2. Zasada pierwszorzędności zobowiązań wynikających z Konwencji | str. 96 3.3. Doktryna marginesu oceny a legitymizacja ETPC | str. 99 3.4. Wolność implementacyjna państwa-strony Konwencji a zasada subsydiarności | str. 101 4. Podsumowanie | str. 104 Rozdział II Zakres zobowiązania do wykonania orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka | str. 109 1. Standardy Rady Europy | str. 109 2. Rodzaje orzeczeń ETPC w kontekście obowiązku ich wykonania | str. 113 2.1. Wyroki ostateczne | str. 113 2.2. Wyroki w sprawach międzypaństwowych | str. 118 2.3. Ugody i jednostronne deklaracje | str. 120 2.4. Postanowienia dotyczące środków tymczasowych (interim measures) | str. 128 2.5. Postanowienia o niedopuszczalności oraz ich ewentualne wykonanie | str. 130 3. Wyroki dotyczące Unii Europejskiej oraz państw członkowskich | str. 133 4. Skutki wyroków ETPC dla państw-stron postępowania oraz dla innych państw | str. 139 4.1. Skutki inter partes | str. 139 4.2. Skutki res interpretata – uwagi ogólne | str. 140 4.3. Skutek res interpretata – podstawy na gruncie Konwencji | str. 142 4.4. Skutek res interpretata w praktyce Trybunału Konstytucyjnego | str. 143 4.5. Skutek res interpretata w praktyce innych sądów konstytucyjnych | str. 146 4.6. Podsumowanie – warunki pogłębionego skutku res interpretata | str. 149 5. Środki indywidualne | str. 151 5.1. Dostosowanie środków indywidualnych do charakteru sprawy | str. 151 5.2. Zadośćuczynienie za szkodę majątkową i niemajątkową | str. 151 5.3. Restitutio in integrum | str. 154 5.4. Wznowienie postępowania | str. 156 5.5. Ponowne rozpatrzenie sprawy | str. 160 5.6. Odpowiedzialność odszkodowawcza państwa | str. 161 5.7. Odpowiedzialność karna, dyscyplinarna lub służbowa osób odpowiedzialnych za naruszenie EKPC | str. 162 5.8. Rehabilitacja ofiary lub wykreślenie z rejestru karnego | str. 164 5.9. Gwarancje dyplomatyczne | str. 165 5.10. Dodatkowa kwota zadośćuczynienia jako środek wykonania wyroku | str. 166 6. Środki ogólne | str. 167 6.1. Zróżnicowany charakter środków ogólnych jako przeszkoda w wykonywaniu wyroków | str. 167 6.2. Zmiana przepisów | str. 169 6.3. Zmiana praktyki stosowania przepisów | str. 172 6.4. Zmiana interpretacji przepisów przez sądy | str. 174 6.5. Upowszechnienie wiedzy na temat wyroku | str. 175 6.6. Regres w stosunku do organów i instytucji odpowiedzialnych za naruszenie praw jednostki | str. 177 7. Zmiana w konstytucji państwa-strony Konwencji jako konsekwencja wykonania wyroku ETPC | str. 179 7.1. Dopuszczalność weryfikowania norm konstytucyjnych przez ETPC | str. 179 7.2. Zmiana w Konstytucji RP jako element wykonania wyroku ETPC | str. 185 8. Podsumowanie | str. 190 Rozdział III Efektywność instytucjonalna w zakresie nadzoru nad wykonywaniem orzeczeń ETPC przez państwo-stronę Konwencji | str. 193 1. Wprowadzenie | str. 193 2. Od Interlaken do Kopenhagi | str. 197 3. Długoterminowa przyszłość systemu Konwencji | str. 202 4. Zadania Komitetu Ministrów RE w zakresie nadzoru nad wykonywaniem wyroków ETPC | str. 204 4.1. Uwagi ogólne | str. 204 4.2. Tryb nadzoru nad wykonywaniem wyroków ETPC na forum Komitetu Ministrów RE | str. 209 4.3. Procedura bliźniaczych ścieżek (twin track procedure) | str. 213 4.4. Mechanizmy dodatkowe stosowane przez Komitet Ministrów RE i Sekretariat | str. 215 4.5. Uwarunkowania polityczne a działalność Komitetu Ministrów RE | str. 217 4.6. Rozważania nad wprowadzeniem sankcji finansowych | str. 221 4.7. Pomysł powołania sprawozdawcy Rady Europy ds. wykonywania wyroków ETPC | str. 222 5. Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy | str. 223 5.1. Uwagi ogólne | str. 223 5.2. Ewolucja kompetencji Komisji ds. Prawnych i Praw Człowieka ZPRE w zakresie wykonywania wyroków | str. 225 5.3. Działalność innych komisji ZPRE | str. 233 5.4. Działalność indywidualnych posłów – delegatów do ZPRE | str. 235 5.5. Sankcje Zgromadzenia Parlamentarnego RE w przypadku niewykonywania wyroków ETPC | str. 236 6. Sekretarz Generalny Rady Europy | str. 238 7. Komisarz Praw Człowieka Rady Europy | str. 241 8. Inne agendy Rady Europy | str. 247 8.1. Uwagi ogólne | str. 247 8.2. Europejski Komitet ds. Zapobiegania Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu | str. 247 8.3. Europejska Komisja przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji (ECRI) | str. 250 8.4. Komisja Wenecka | str. 253 9. Rola Unii Europejskiej w zapewnieniu wykonywania orzeczeń ETPC | str. 254 10. Podsumowanie | str. 258 Rozdział IV Rola rządu w zakresie koordynacji procesu wykonywania wyroków ETPC | str. 265 1. Standardy Rady Europy | str. 265 2. Obowiązki władzy wykonawczej w zakresie wykonania wyroków ETPC – przepisy i praktyka krajowa | str. 270 2.1. Podstawy prawne | str. 270 2.2. Nadzór nad wykonywaniem wyroków ETPC | str. 274 2.3. Komunikacja z Komitetem Ministrów RE | str. 278 2.4. Koordynacja wykonywania wyroków ETPC | str. 280 2.5. Program Działań Rządu | str. 287 2.6. Relacje Pełnomocnika MSZ z ministerstwami oraz innymi organami władzy | str. 289 2.7. Zespoły robocze | str. 293 2.8. Sprawozdawczość w ramach rządu RP | str. 294 2.9. Udział Pełnomocnika MSZ w procesie opiniowania projektów ustaw pod kątem zgodności z Konwencją | str. 296 2.10. Tryb działań w zakresie wykonywania wyroków ETPC | str. 297 2.11. Relacje z parlamentem | str. 301 2.12. Współpraca Pełnomocnika MSZ z Ministerstwem Sprawiedliwości w zakresie nadzoru administracyjnego nad sądami | str. 302 2.13. Relacje z organami ochrony prawa, prawniczymi samorządami zawodowymi oraz organizacjami pozarządowymi | str. 307 3. Ocena aktualnych rozwiązań instytucjonalnych w zakresie koordynowania wykonywania wyroków | str. 308 4. Koordynacja w zakresie rozliczeń finansowych ze skarżącymi | str. 314 5. Rola Pełnomocnika MSZ w zakresie koordynacji działalności szkoleniowej oraz rozpowszechniania standardów Konwencji | str. 317 5.1. Standardy Rady Europy | str. 317 5.2. Realizacja zadań w zakresie promocji Konwencji przez Pełnomocnika MSZ | str. 320 6. Podsumowanie | str. 321 Rozdział V Wykonywanie orzeczeń ETPC w ramach funkcji parlamentu | str. 323 1. Parlament a prawa człowieka | str. 323 2. Podwójna funkcja ustawodawcy w zakresie wykonywania wyroków ETPC | str. 327 3. Działania Rady Europy na rzecz zwiększenia zaangażowania parlamentów narodowych w monitorowanie przestrzegania praw człowieka | str. 329 4. Parlamentarny nadzór nad wykonywaniem wyroków ETPC w niektórych państwach Rady Europy | str. 335 4.1. Uwagi ogólne | str. 335 4.2. Komisja Wspólna ds. Praw Człowieka w Wielkiej Brytanii | str. 335 4.3. Holandia | str. 341 4.4. Włochy | str. 342 4.5. Niemcy | str. 343 4.6. Rumunia | str. 344 4.7. Inne państwa | str. 346 4.8. Porównanie modeli nadzoru parlamentarnego funkcjonujących w innych państwach – wnioski dla Polski | str. 348 5. Nadzór parlamentarny nad wykonywaniem wyroków ETPC w Polsce | str. 350 5.1. Przyczyny rozwoju nadzoru parlamentarnego nad wykonywaniem wyroków ETPC w Polsce | str. 350 5.2. Nadzór parlamentarny nad wykonywaniem wyroków ETPC w latach 2012–2013 | str. 352 5.3. Powołanie stałej podkomisji ds. wykonywania wyroków ETPC | str. 356 5.4. Nadzór parlamentarny nad wykonywaniem wyroków w Sejmie VIII kadencji i w Senacie IX kadencji | str. 362 6. Podsumowanie | str. 364 Rozdział VI Uwzględnianie standardów ETPC w procesie legislacyjnym oraz w kontroli konstytucyjności prawa w Polsce | str. 367 1. Standardy konstytucyjne | str. 367 2. Standardy Rady Europy | str. 374 3. Dobre praktyki | str. 377 4. Uwzględnianie standardów ETPC w procesie legislacyjnym w Polsce | str. 379 4.1. Uwagi ogólne | str. 379 4.2. Regulamin pracy Rady Ministrów oraz Rządowe Centrum Legislacji | str. 384 4.3. Metodologia pracy legislatora w kontekście zgodności projektu aktu prawnego z Konwencją | str. 388 4.4. Rada Legislacyjna | str. 391 4.5. Konsultacje publiczne | str. 393 4.6. Kontrola projektów ustaw pod kątem zgodności z Konwencją w Sejmie | str. 395 4.7. Kontrola projektów ustaw pod kątem zgodności z Konwencją w Senacie | str. 400 4.8. Uczestnictwo Prezydenta w procesie legislacyjnym | str. 402 5. Kontrola konstytucyjności prawa a standardy ETPC | str. 403 5.1. Normy prawa międzynarodowego jako podstawa prawna kontroli konstytucyjności aktów prawnych | str. 403 5.2. Praktyka Trybunału Konstytucyjnego w zakresie uwzględniania standardów ETPC | str. 404 5.3. Dialog konstytucyjny między ETPC a TK | str. 407 5.4. Dialog multilateralny czy bilateralny? | str. 414 5.5. Trybunał Konstytucyjny jako organ wykonujący środki ogólne z wyroku ETPC | str. 417 5.6. Kontrola konstytucyjności ustaw po kryzysie konstytucyjnym | str. 418 6. Podsumowanie | str. 423 Rozdział VII Wykonywanie i uwzględnianie orzeczeń ETPC przez organy wymiaru sprawiedliwości i prokuraturę | str. 425 1. Wprowadzenie | str. 425 2. Standardy Rady Europy | str. 429 3. Skuteczne środki odwoławcze | str. 435 4. Wykonywanie orzeczeń ETPC przez sądy i prokuraturę w zakresie środków indywidualnych | str. 443 4.1. Wznowienie postępowania karnego, postępowania lustracyjnego i karnoskarbowego | str. 443 4.2. Wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego oraz postępowania podatkowego | str. 449 4.3. Wznowienie postępowania cywilnego | str. 450 4.4. Alternatywne środki dla mechanizmów wznowieniowych | str. 459 4.5. Ponowne zbadanie sprawy po wyroku ETPC | str. 461 5. Wykonanie orzeczeń ETPC przez sądy i prokuraturę w zakresie środków ogólnych | str. 466 5.1. Zmiana interpretacji przepisów | str. 466 5.2. Zmiana praktyki stosowania przepisów | str. 471 5.3. Szkolenia związane z wykonaniem konkretnych wyroków ETPC | str. 473 6. Uwzględnianie standardów ETPC w orzecznictwie Sądu Najwyższego, sądów powszechnych i sądów administracyjnych | str. 475 6.1. Uwagi ogólne | str. 475 6.2. Sąd Najwyższy | str. 477 6.3. Sądy powszechne | str. 479 6.4. Sądy administracyjne | str. 482 6.5. Europejska Sieć Sądów Najwyższych | str. 487 7. Rola Krajowej Rady Sądownictwa w wykonywaniu wyroków ETPC | str. 488 7.1. Uwagi ogólne | str. 488 7.2. Działania KRS na rzecz przyjęcia rekomendacji zakresie wykonywania wyroków ETPC | str. 490 7.3. Rekomendacje KRS w zakresie wykonywania wyroków | str. 493 7.4. Nadzór administracyjny nad sądami a koordynacja wykonywania wyroków | str. 497 7.5. Podsumowanie – rola KRS we wdrażaniu rekomendacji | str. 498 8. Inne działania dotyczące upowszechnienia standardów Konwencji wśród sędziów i prokuratorów | str. 500 8.1. Koordynatorzy ds. współpracy międzynarodowej i praw człowieka | str. 500 8.2. Bazy orzecznictwa oraz tłumaczenia wyroków | str. 505 8.3. Konkurs na sędziego europejskiego | str. 507 9. Zagrożenia dla niezależności sądownictwa a stosowanie Konwencji przez sądy | str. 507 10. Podsumowanie | str. 512 Rozdział VIII Wykonywanie orzeczeń ETPC w działalności organów kontroli państwowej i ochrony prawa oraz organizacji społeczeństwa obywatelskiego | str. 515 1. Wprowadzenie | str. 515 2. Standardy Rady Europy | str. 517 2.1. Uwagi ogólne | str. 517 2.2. Polityczne uwarunkowania udziału krajowych instytucji praw człowieka oraz organizacji pozarządowych w wykonywaniu orzeczeń ETPC | str. 519 2.3. Podstawy normatywne udziału krajowych instytucji praw człowieka oraz organizacji pozarządowych w postępowaniu nadzorczym Komitetu Ministrów RE | str. 524 2.4. Przejrzystość komunikacji z Komitetem Ministrów RE | str. 530 3. Rola krajowych instytucji ochrony praw człowieka | str. 532 3.1. Rzecznik Praw Obywatelskich | str. 532 3.2. Zaangażowanie RPO w postępowanie przed Komitetem Ministrów RE oraz współpraca z Komisarzem Praw Człowieka RE | str. 545 3.3. Rzecznik Praw Dziecka | str. 551 3.4. Najwyższa Izba Kontroli | str. 553 3.5. Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych | str. 554 4. Rola prawniczych samorządów zawodowych | str. 556 5. Organizacje pozarządowe a proces wykonywania orzeczeń ETPC | str. 561 5.1. Uwagi ogólne | str. 561 5.2. Litygacja strategiczna oraz opinie przyjaciela sądu jako metoda promowania standardów ETPC | str. 562 5.3. Udział skarżących oraz organizacji pozarządowych w postępowaniu przed Komitetem Ministrów RE | str. 567 6. Podsumowanie | str. 572 Podsumowanie i wnioski | str. 575 Bibliografia | str. 581 Enforcement of the European Court of Human Rights’ judgments in Poland – institutional dimension. Summary | str. 637