Funkcje turystyczne zabytkowych rezydencji na Mazowszu
Dla turysty zafascynowanego historią, szczególnie historią architektury i sztuki, liczne przykłady barokowych, klasycystycznych i eklektycznych zabytkowych rezydencji (zamków, pałaców, dworów), są nie tylko cennym uzupełnieniem wypraw krajoznawczych na obszarze Mazowsza. Wiele z zachowanych dworów, szczególnie tych nastawionych na konsekwentne pełnienie funkcji turystycznych, ma tak bogaty program (muzeum, galeria, imprezy sportowe i kulturalne), rozbudowane usługi hotelarskie i gastronomiczne, że odwiedzenie tych zabytków może być połączone z pobytem i wielodniowym, aktywnym wypoczynkiem . Ze względu na sposób wykorzystania dla funkcji turystycznej, możemy zabytkowe rezydencje Mazowsza podzielić na następujące grupy: – zamki, pałace, dwory o funkcji placówek muzealnych, – zamki, pałace, dwory o funkcji hoteli i pensjonatów, – zamki, pałace, dwory o funkcji mieszanej: np. rezydencje prywatne, których właściciele prowadza równocześnie działalność oświatowo-kulturalną lub domy pracy twórczej, w których znajdują się galerie lub sale muzealne. Należy podkreślić szczególną rolę historycznych domostw, których prywatni właściciele kultywują tradycje dworu lub pałacu, jako ośrodka towarzysko-kulturalnego dla mieszkańców okolicy. Z deklaracją gotowości organizacji koncertów muzycznych, wieczorów literackich, konkursów i plenerów – skierowanych np. do młodzieży szkolnej danego powiatu – można się obecnie zetknąć w wielu dworach prywatnych o funkcjach mieszkalnych (Dylewo, Kulkówka, Osiek, Pertykozy, Sucha, Tułowie). Obecnie mamy do czynienia przede wszystkim z tendencją rozwijania usług turystycznych w zabytkach: powstają nowe hotele, pensjonaty, lokale gastronomiczne, galerie artystyczne. Pomimo znacznych zniszczeń, niekorzystnych zmian w funkcji użytkowej, zespoły dworskie, pałace i zamki znajdujące się obecnie na wolnym rynku nieruchomości znajdują chętnych nabywców. Dla wielu inwestorów zabytkowy dwór, pałac lub zamek stanowi idealny obiekt dla rozwijania usług turystycznych: gastronomicznych i hotelarskich. W konsekwencji takiego postrzegania możliwości inwestycyjnych na rynku nieruchomości, mamy do czynienia z pojawianiem się wciąż nowych hoteli i lokali gastronomicznych, organizowanych w zabytkowych obiektach, nowych sanatoriów i pensjonatów umieszczonych w historycznych rezydencjach, a także, chociaż już w znacznie mniejszym stopniu, nowych muzeów i galerii artystycznych. Można się spodziewać, że tendencje te będą się nadal utrzymywać, ponieważ jest w przyszłości spodziewany nie tylko dalszy rozwój tradycyjnych form turystyki krajoznawczej („zwiedzania zabytków”), ale także nowych form realizowanych w historycznych obiektach. Poczynając od „wypoczynku w zabytkach”, przez turystykę konferencyjną, incentive tourism, po różne formy turystyki kulturowej (uczestnictwo w wydarzeniach kulturalnych: piknikach, koncertach, walkach rycerskich, warsztatach archeologicznych). Należy także podkreślić możliwości rozwoju w zabytkowych rezydencjach najbardziej pożądanych dla zdrowia form wypoczynku, takich jak: jazda konna i na rowerze, wycieczki piesze i na nartach, uprawianie sportów wodnych na wodach otwartych (stawach, rzekach i jeziorach). Nie wspominając o możliwościach rozwoju luksusowych usług typu „SPA”. Słowa kluczowe: zabytki o funkcji turystycznej; Region Mazowsza;
turystyka krajoznawcza i kulturowa
1. Wprowadzenie
2. Uwarunkowania rozwoju funkcji turystycznych w zabytkach
2.1. Funkcje turystyczne zabytków architektury i budownictwa
2.2. Próba definicji podstawowych pojęć
2.3. Prawo ochrony zabytków
2.4. Uwarunkowania adaptacji dla nowych funkcji
2.5. Dostępność zabytkowych rezydencji dla turystów
3. Wykorzystanie zamków Mazowsza dla funkcji turystycznych
3.1. Zamki w przestrzeni turystycznej
3.2. Zamki w Warszawie
3.3. Zamki Regionu Mazowsza
4. Wykorzystanie pałaców Mazowsza dla funkcji turystycznych
4.1. Pałace w przestrzeni turystycznej
4.2. Pałace w Warszawie
4.3. Pałace Regionu Mazowsza
5. Wykorzystanie dworów Mazowsza dla funkcji turystycznych
5.1. Dwory w przestrzeni turystycznej
5.2. Dwory Regionu Mazowsza
6. Zamiast podsumowania – refleksje na temat uwarunkowań rozwoju funkcji turystycznych w zabytkowych rezydencjach
Piśmiennictwo
Streszczenie
Summary
