Polityka gospodarcza. Wybrane zagadnienia

• Druk: 2017
• Autor: Dariusz K. Rosati
• Wydawca: Szkoła Główna Handlowa

Książka powstała z myślą o studentach kierunków ekonomicznych, a także o wszystkich osobach, które chciałyby pogłębić wiedzę na temat funkcjonowania gospodarki rynkowej oraz sposobów i możliwości osiągania ważnych celów gospodarczych. Głównym celem publikacji jest dostarczenie czytelnikom podstawowego kompendium współczesnej wiedzy na temat teorii i praktyki z zakresu polityki gospodarczej. Dodatkowym zamiarem jest zaś przybliżenie odbiorcom najnowszego dorobku światowej literatury ekonomicznej w tej dziedzinie. Niedawny kryzys finansowy i gospodarczy rzucił nowe światło na wiele zasadniczych założeń tradycyjnej polityki gospodarczej, zmuszając ekonomistów do ponownego ich przemyślenia i weryfikacji. Dlatego też niniejsza publikacja zawiera - oprócz "uznanych" prawd - także najważniejsze wnioski płynące z ostatniego kryzysu oraz odpowiedzi, jakich wobec tych wyzwań udziela współczesna nauka ekonomii. Mam nadzieję, że książka okaże się przydatna dla wszystkich tych, którzy zainteresowani są zagadnieniami polityki gospodarczej.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Ekonomia, biznes
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-8030-148-1
• Liczba stron: 966

Rozdział 1. Podstawy polityki gospodarczej

1.1. Wprowadzenie

1.2. Niesprawności rynku

1.2.1. Zasada Pareto i pierwsze podstawowe twierdzenie ekonomii dobrobytu

1.2.2. Konkurencja nie jest doskonała

1.2.3. Niekompletność rynków

1.2.4. Efekty zewnętrzne

1.2.5. Dobra publiczne

1.2.6. Głosowanie większościowe i paradoks głosowania

1.2.7. Dobra społecznie pożądane

1.2.8. Niesprawność rynku na szczeblu makroekonomicznym

1.2.9. Polityka gospodarcza jako reakcja władzy publicznej na szoki zewnętrzne

1.2.10. Redystrybucja i drugie podstawowe twierdzenie ekonomii dobrobytu

1.3. Normatywna teoria polityki gospodarczej

1.3.1. Funkcje polityki gospodarczej

1.3.2. Cele

1.3.3. Instrumenty

1.3.4. Związki między celami a instrumentami. Modele gospodarcze

1.3.5. Reguły polityki

1.3.6. Krytyka Lucasa

1.3.7. Instytucje

1.3.8. Polityka gospodarcza jako sztuka wyboru w przestrzeni i w czasie (sekwencja wyborów)

1.3.9. Planowanie

1.4. Wzrost roli państwa w gospodarce w XX wieku

1.5. Pozytywna teoria polityki gospodarczej: niesprawności państwa

1.5.1. Czy istnieje interes publiczny?

1.5.2. Problem reprezentacji

1.5.3. Problem ograniczonej wiedzy i niepełnej informacji

1.5.4. Rola niepewności

1.5.5. Rola oczekiwań

1.5.6. Zawodne państwo?

1.6. Rodzaje polityki gospodarczej. Próba klasyfikacji

Literatura cytowana




Rozdział 2. Polityka gospodarcza w modelach makroekonomicznych

2.1. Wprowadzenie

2.2. Podstawowe zależności makroekonomiczne w modelu IS-LM

2.2.1. Rynek produktów

2.2.2. Rynek pieniądza

2.2.3. Równowaga ogólna i obszary nierównowagi

2.3. Model IS-LM z uwzględnieniem rynku pracy

2.4. Przywracanie równowagi i rola pieniądza

2.4.1. Przywracanie równowagi przy cenach giętkich i cenach sztywnych ("lepkich")

2.4.2. Klasyczna dychotomia i neutralność pieniądza

2.5. Polityka makroekonomiczna w modelu IS-LM

2.6. Uwzględnienie wymiany z zagranicą i bilansu płatniczego

2.6.1. Model IS-LM dla gospodarki otwartej

2.6.2. Model Mundella-Fleminga

2.7. Model AS-AD

2.7.1. Wpływ zmian cen i krzywa łącznego (zagregowanego) popytu AD

2.7.2. Krzywa łącznej (zagregowanej) podaży AS

2.8. Polityka pieniężna i polityka fiskalna w modelu Mundella-Fleminga w warunkach różnych systemów kursu walutowego

2.8.1. W systemie stałego kursu walutowego

2.8.2. W systemie płynnego kursu walutowego

2.9. Reguła efektywnego przyporządkowania

2.10. Przywracanie równowagi ogólnej przy pomocy polityki fiskalnej i polityki pieniężnej w warunkach stałego kursu walutowego

2.11. Alternatywne modele makroekonomiczne

2.11.1. Wprowadzenie

2.11.2. Synteza neoklasyczna

2.11.3. Monetaryzm i Nowa Synteza Neoklasyczna

2.11.4. Modele realnego cyklu koniunkturalnego

2.11.5. Nowe modele keynesowskie

Literatura cytowana




Rozdział 3. Polityka fiskalno-budżetowa

3.1. Zakres, cele i funkcje polityki fiskalno-budżetowej

3.1.1. Wprowadzenie

3.1.2. Udział sektora publicznego w gospodarce

3.1.3. Cele i funkcje polityki fiskalnej

3.2. Budżet

3.2.1. Podstawowa klasyfikacja pozycji budżetowych

3.2.2. Równowaga i nierównowaga budżetowa

3.2.3. Federalizm fiskalny

3.2.4. Unia fiskalna

3.2.5. Finanse samorządów terytorialnych

3.3. Skłonność do deficytu (deficit bias)

3.4. Finansowanie deficytu

3.4.1. Finansowanie deficytu przy pomocy zwiększania bazy monetarnej (monetyzacja deficytu)

3.4.2. Finansowanie deficytu z długu

3.4.3. Zaciąganie pożyczek za granicą

3.4.4. Przychody ze sprzedaży aktywów

3.5. Rachunkowe metody obliczania salda budżetu

3.5.1. Metoda kasowa i metoda memoriałowa

3.5.2. Zakres operacji finansowych objętych rachunkiem

3.5.3. Salda budżetowe poszczególnych części sektora finansów publicznych

3.5.4. Saldo pierwotne, saldo kapitałowe, saldo zagraniczne

3.5.5. Saldo strukturalne budżetu

3.5.6. Deficyt faktyczny i deficyt strukturalny w Polsce w latach 1995-2014

3.5.7. Potrzeby pożyczkowe sektora publicznego

3.6. Ekonomiczne konsekwencje deficytu budżetowego

3.7. Dług publiczny - podstawowe zależności

3.7.1. Wprowadzenie

3.7.2. Płynność a wypłacalność

3.7.3. Związek między deficytem a długiem

3.7.4. Mechanizm rosnącego ryzyka suwerennej niewypłacalności

3.7.5. Zakres swobody fiskalnej

3.8. Relacje między długiem publicznym a wzrostem gospodarczym

3.8.1. Obserwacje empiryczne

3.8.2. Wpływ zadłużenia publicznego na tempo wzrostu gospodarczego i poziom stóp procentowych w krajach Unii Europejskiej i strefy euro

3.8.3. Maksymalna politycznie możliwa nadwyżka pierwotna i pułapka długu

3.8.4. Czy dług trzeba spłacać?

3.9. Wpływ wydatków publicznych i deficytu na popyt krajowy. Spór wokół polityki stabilizacyjnej

3.9.1. Mnożnik wydatków w modelu IS-LM

3.9.2. Mnożnik wydatków w modelu neoklasycznym

3.9.3. Mnożnik w modelach neokeynesowskich

3.9.4. Polityka fiskalna w gospodarce otwartej (na podstawie modelu Mundella-Fleminga)

3.9.5. Zwiększać wydatki czy zmniejszać podatki?

3.9.6. Równoważność rikardiańska - jak finansować deficyt: z długu czy z podatków?

3.9.7. Efekty podażowe i spór wokół polityki stabilizacyjnej

3.9.8. Mnożnik wydatków rządowych - wyniki badań empirycznych

3.10. Reguły fiskalne

3.10.1. Polityka dyskrecjonalna a polityka oparta na regułach

3.10.2. Rodzaje reguł fiskalnych

3.10.3. Reguły fiskalne w Unii Europejskiej

3.10.4. Reguły fiskalne w Polsce. Hamulec długu i progi ostrożnościowe

3.10.5. Stabilizująca reguła wydatkowa

3.10.6. Reguły fiskalne jednostek samorządu terytorialnego w Polsce

3.10.7. Reguły czy instytucje? Rady polityki fiskalnej

3.11. Polityka konsolidacji finansów publicznych

3.11.1. Struktura dostosowania fiskalnego: podnosić podatki czy obniżać wydatki?

3.11.2. Sekwencja działań - co czynić najpierw: oszczędzać czy pobudzać gospodarkę?

3.11.3. Tempo konsolidacji fiskalnej - co jest korzystniejsze: więcej konsolidacji teraz i mniej później czy odwrotnie?

3.11.4. Tempo konsolidacji fiskalnej - próby weryfikacji statystycznej w przypadku strefy euro

Literatura cytowana




Rozdział 4. Polityka podatkowa

4.1. Podstawowe pojęcia i definicje

4.2. Zasady opodatkowania

4.2.1. Potrzeba równoważenia skutków podatku

4.2.2. Zasada równości poziomej i zasada równości pionowej

4.3. Rodzaje podatków

4.3.1. Podatki bezpośrednie

4.3.2. Podatki pośrednie

4.3.3. Efekt zniekształcenia i podatki korekcyjne

4.4. Stawki podatkowe

4.4.1. Podatki ryczałtowe, proporcjonalne i progresywne

4.4.2. Nominalne i efektywne stawki podatkowe

4.5. Pożądane cechy systemu podatkowego

4.5.1. Efektywność fiskalna

4.5.2. Koszt funkcjonowania systemu podatkowego

4.5.3. Efektywność ekonomiczna: wpływ podatków na produkcję i konsumpcję

4.5.4. Efektywność ekonomiczna: wpływ podatków na zatrudnienie i dochód

4.5.5. Efektywność ekonomiczna: podatek optymalny według Ramseya

4.6. Podatki a podział dochodu

4.6.1. Efektywność a równość

4.6.2. Zróżnicowanie dochodów: krzywa Lorenza i współczynnik Giniego

4.6.3. Ulgi i zwolnienia podatkowe

Literatura cytowana




Rozdział 5. Polityka pieniężna

5.1. Podstawowe pojęcia

5.1.1. Wprowadzenie

5.1.2. Funkcje, rodzaje i miary pieniądza

5.1.3. Popyt na pieniądz

5.1.4. Pieniądz w bilansie banku centralnego, w bilansach banków komercyjnych i w bilansie skonsolidowanym systemu bankowego

5.1.5. Dwuwalutowość

5.1.6. Rezerwy bankowe

5.2. Mnożnik pieniężny

5.2.1. Definicja mnożnika

5.2.2. Wielkość mnożnika bazy monetarnej

5.3. Cele polityki pieniężnej

5.3.1. Tradycyjne cele polityki pieniężnej

5.3.2. Stabilność cen jako cel polityki pieniężnej

5.3.3. Pozostałe cele współczesnej polityki pieniężnej: stabilizacja makroekonomiczna, stabilność kursu walutowego i stabilność finansowa

5.3.4. Cele polityki pieniężnej w wybranych krajach

5.3.5. Mierniki inflacji

5.3.6. Dlaczego (wysoka) inflacja jest szkodliwa?

5.3.7. Epizody hiperinflacji na świecie

5.3.8. Dlaczego deflacja jest szkodliwa?

5.3.9. Cel nadrzędny (ostateczny) i cele pośrednie

5.4. Instrumenty polityki pieniężnej

5.4.1. Mechanizm zmian podaży pieniądza przez bank centralny

5.4.2. Operacje otwartego rynku

5.4.3. Stopa procentowa: podstawowe pojęcia

5.4.4. Stopa procentowa jako instrument polityki pieniężnej

5.4.5. Pozostałe instrumenty

5.4.6. Wskaźnik restrykcyjności polityki pieniężnej

5.5. Transmisja impulsów polityki pieniężnej do gospodarki

5.5.1. Mechanizm transmisji monetarnej

5.5.2. Rynek pieniężny

5.5.3. Instrumenty dłużne

5.5.4. Krzywa rentowności

5.5.5. Kanały transmisji

5.5.6. Oczekiwania inflacyjne

5.6. Reguły polityki pieniężnej

5.6.1. Dyskrecjonalność polityki pieniężnej i zjawisko niespójności czasowej

5.6.2. Rozwiązanie problemu niespójności czasowej w obrębie jednego kraju. Niezależny bank centralny

5.6.3. Podstawowe reguły polityki pieniężnej

5.6.4. Reguły polityki pieniężnej stosowane na świecie

5.7. Strategia bezpośredniego celu inflacyjnego

5.7.1. Istota i elementy składowe strategii BCI

5.7.2. Wybór miernika inflacji

5.7.3. Wybór celu inflacyjnego

5.7.4. System prognoz inflacji

5.7.5. Funkcja reakcji banku centralnego. Reguła Taylora

5.7.6. Inflacja jako skutek szoków zewnętrznych i efekty "drugiej rundy"

5.7.7. Rola niepewności

5.7.8. Strategia komunikowania się z rynkami

5.8. Polityka pieniężna w alternatywnych modelach makroekonomicznych

5.8.1. Model syntezy neoklasycznej

5.8.2. Monetaryzm i teoria realnego cyklu koniunkturalnego

5.8.3. Modele nowej syntezy neoklasycznej

5.9. Polityka pieniężna w nowych modelach keynesowskich

5.9.1. Wprowadzenie

5.9.2. Model Clarida, Gali i Gertner: polityka dyskrecjonalna

5.9.3. Model CGG: polityka pieniężna oparta na wiążących regułach

5.10. Konflikt celów w polityce pieniężnej i "trójkąt niemożności"

5.10.1. Parytet stóp procentowych

5.10.2. Konflikt celów i "trójkąt niemożności" (impossible trinity)

5.11. Zależność między polityką pieniężną a polityką fiskalną

5.11.1. Czy polityka pieniężna i polityka fiskalna są od siebie zależne?

5.11.2. "Nieprzyjemna arytmetyka monetarna"

5.12. Polityka pieniężna w Polsce

5.12.1. Lata 1990-1998: reguła celu kursowego i strategia "eklektyczna"

5.12.2. Lata 1999-2015: reguła BCI i stabilizacja inflacji

5.13. Polityka pieniężna a kryzys finansowy

5.13.1. Wpływ globalizacji

5.13.2. Kryzys finansowy w latach 2008-2009

5.13.3. Polityka pieniężna a bańki spekulacyjne na rynku aktywów

5.13.4. Czy realizacja strategii celu inflacyjnego może zapobiegać kryzysom finansowym?

5.14. Nowe tendencje w polityce pieniężnej

5.14.1. Problem "zerowej dolnej granicy" i potrzeba zastosowania niekonwencjonalnych instrumentów polityki pieniężnej

5.14.2. Polityka luzowania ilościowego

5.14.3. Pieniądze z "helikoptera" (helicopter money)

5.14.4. Polityka "wytycznych na przyszłość" (forward guidance)

5.14.5. Zmiany w strategii BCI

5.14.6. Funkcja "pożyczkodawcy ostatniej szansy" dla rządów i wielorakie równowagi na rynku długu

5.15. Przyszłość pieniądza

5.15.1. Jaka będzie przyszłość pieniądza gotówkowego?

5.15.2. Pieniądz wirtualny

Literatura cytowana




Rozdział 6. Polityka kursu walutowego

6.1. Kurs walutowy: podstawowe pojęcia

6.1.1. Kurs walutowy jako cena waluty obcej

6.1.2. Kurs nominalny, realny i efektywny

6.1.3. Kurs parytetu siły nabywczej

6.1.4. Krótka historia kursów walutowych

6.1.5. Podstawowe decyzje z zakresu polityki kursowej

6.2. Wybór systemu kursowego

6.2.1. Wybór między kursem stałym a kursem płynnym

6.2.2. Rozwiązania pośrednie

6.3. Wpływ systemu kursowego na skuteczność polityki pieniężnej i fiskalnej

6.3.1. System kursowy a skuteczność polityki pieniężnej

6.3.2. System kursowy a skuteczność polityki fiskalnej

6.4. Wymienialność waluty krajowej

6.4.1. Przyczyny występowania ograniczeń w zakresie wymienialności walut krajowych na waluty obce

6.4.2. Zakres wymienialności

6.4.3. Czy kapitał powinien swobodnie przepływać między krajami?

6.5. Rynek walutowy

6.5.1. Podaż i popyt na rynku walutowym

6.5.2. Bilans płatniczy

6.5.3. Równowaga na rynku walutowym

6.5.4. Krótkookresowa zmienność kursu walutowego - zjawisko "przestrzelenia" (exchange rate overshooting)

6.6. Czynniki określające kurs walutowy

6.6.1. Kurs walutowy i strumienie handlu: podejście tradycyjne (strumieniowe) i warunek Marshalla-Lernera-Robinson

6.6.2. Kurs walutowy i rynek aktywów: model monetarny i model równowagi portfela

6.7. Kurs walutowy w krótkookresowym modelu makroekonomicznym

6.7.1. Kurs walutowy jako czynnik określający popyt w gospodarce otwartej

6.7.2. Równowaga na rynku produktów i konstrukcja krzywej DD

6.7.3. Równowaga na rynku pieniądza krajowego i na rynku pieniądza zagranicznego. Konstrukcja krzywej AA

6.7.4. Równowaga ogólna i przywracanie równowagi

6.8. Kurs walutowy w średnim i długim okresie

6.8.1. Kurs równowagi długookresowej (equilibrium exchange rate)

6.8.2. Kurs parytetu siły nabywczej: rozwinięcie

6.8.3. Efekt Balassy-Samuelsona

6.8.4. Efekt Balassy-Samuelsona a zmiany kursu walutowego

6.8.5. Wpływ zmian podaży i popytu na kurs walutowy w długim okresie

6.8.6. Wpływ trwałych zmian w zakresie polityki makroekonomicznej na kurs walutowy w długim okresie

6.9. Dewaluacja jako instrument polityki gospodarczej

6.9.1. Argumenty na rzecz dewaluacji

6.9.2. Argumenty przeciwko dewaluacji

6.10. Interwencje walutowe

6.10.1. Cele i zasady interwencji walutowych

6.10.2. Rodzaje interwencji walutowych

6.10.3. Skuteczność interwencji walutowych

6.10.4. Interwencja sterylizowana

6.11. Polityka kursowa w Polsce

6.11.1. Polityka kursowa w Polsce w latach 1990-1999

6.11.2. Polityka kursowa w Polsce w latach 2000-2015

Literatura cytowana




Rozdział 7. Polityka makroostrożnościowa

7.1. Wprowadzenie

7.2. Potrzeba stosowania nadzoru nad sektorem bankowym

7.2.1. Specyfika banków

7.2.2. Nadzór mikroostrożnościowy i jego ograniczenia

7.3. Ryzyko systemowe w sektorze bankowym

7.3.1. Słabości wspólne oraz instytucje "ważne systemowo"

7.3.2. Rodzaje ryzyka systemowego

7.3.3. Pomiar ryzyka systemowego

7.3.4. Modele ryzyka systemowego

7.4. Pojęcie, cele i zakres polityki makroostrożnościowej

7.4.1. Regulacja "mikro" i regulacja "makro"

7.4.2. Polityka makroostrożnościowa a polityka makroekonomiczna

7.5. Instrumenty polityki makroostrożnościowej

7.5.1. Instrumenty regulujące rozmiary i tempo wzrostu kredytu

7.5.2. Instrumenty regulujące płynność aktywów

7.5.3. Instrumenty regulujące wielkość kapitału banku

7.5.4. Instrumenty regulujące transgraniczne przepływy kapitału

7.5.5. Instrumenty oddziałujące na stronę aktywną i na stronę pasywną bilansu banku

7.6. Zastosowanie polityki makroostrożnościowej

7.6.1. Jeden czy kilka instrumentów jednocześnie?

7.6.2. Reguły czy dyskrecjonalność?

7.6.3. Instrumenty stałe czy zmieniane w czasie?

7.6.4. Polityka makroostrożnościowa a polityka makroekonomiczna (fiskalna, pieniężna, kursowa)

7.6.5. Ramy instytucjonalne polityki makroostrożnościowej

7.6.6. Podstawy polityki makroostrożnościowej w Unii Europejskiej

7.6.7. Ramy instytucjonalne polityki makroostrożnosciowej w Polsce

7.7. Transgraniczna transmisja szoków i potrzeba międzynarodowej koordynacji polityki makroostrożnościowej

7.8. Zakończenie

Literatura cytowana




Rozdział 8. Koordynacja polityki gospodarczej w skali międzynarodowej

8.1. Globalizacja

8.2. Potrzeba międzynarodowej koordynacji polityki

8.2.1. Międzynarodowe dobra publiczne

8.2.2. Efekty "rozlewania" (spillovers)

8.3. Granice koordynacji

8.3.1. Zawodność koordynacji

8.3.2. Koordynacja polityki w krajach rozwiniętych

8.4. Teoria unii gospodarczej

8.5. Teoria unii walutowej

8.5.1. Podstawy teorii optymalnych obszarów walutowych

8.5.2. Dalszy rozwój teorii optymalnych obszarów walutowych

8.5.3. Wstrząsy asymetryczne

8.6. Potrzeba koordynacji polityki gospodarczej w unii walutowej

8.6.1. Transmisja impulsów polityki fiskalnej w unii walutowej: kanał handlu i kanał stóp procentowych (fiscal policy spillovers)

8.6.2. Potrzeba stosowania dyscypliny fiskalnej w obrębie unii walutowej: uzasadnienie teoretyczne

8.7. Znaczenie konwergencji nominalnej. Kryteria konwergencji określone w Traktacie z Maastricht

8.7.1. Zapisy traktatowe

8.7.2. Ocena kryteriów konwergencji nominalnej

8.8. Koordynacja polityki gospodarczej w Unii Europejskiej

8.8.1. Ramy instytucjonalne koordynacji polityki gospodarczej w Unii Europejskiej

8.8.2. Pakt Stabilności i Wzrostu

8.8.3. Procedura nadmiernego deficytu

8.8.4. Ocena systemu koordynacji polityki fiskalnej w Unii Europejskiej w latach 1999-2009

8.9. Kryzys w strefie euro

8.9.1. Kryzys w strefie euro w latach 2009-2012

8.9.2. Czy brak konwergencji mógł być przyczyną kryzysu w strefie euro?

8.9.3. Co ujawnił kryzys? Niedostosowanie instytucjonalne w strefie euro

8.9.4. Brak mechanizmu podziału ryzyka

8.9.5. "Trójkąt" współzależności

8.10. Nowy system zarządzania ekonomicznego w Unii Europejskiej

8.10.1. Semestr Europejski i Procedura Nierównowagi Makroekonomicznej

8.10.2. Zreformowany Pakt Stabilności i Wzrostu

8.10.3. Traktat o Stabilizacji, Koordynacji i Zarządzaniu

8.10.4. Unia Bankowa

8.10.5. Europejski Mechanizm Stabilizacyjny

8.11. Przyszłość strefy euro

8.11.1. Czy strefa euro jest optymalnym obszarem walutowym?

8.11.2. Kierunki dalszych reform

8.11.3. Czy Polska powinna dołączyć do strefy euro?

Literatura cytowana