Prawo spadkowe

• Druk: 2017
• Seria / cykl: Akademicka. Prawo
• Autor: Paweł Księżak
• Wydawca: Wolters Kluwer Polska SA

Podręcznik prezentuje kompletny wykład współczesnego polskiego prawa spadkowego. Punktem wyjścia dla jego konstrukcji jest dostrzeżenie potrzeby holistycznego opisu majątkowych konsekwencji śmierci osoby fizycznej. Z tego powodu, choć trzon książki stanowi omówienie przepisów księgi IV kodeksu cywilnego, wiele miejsca zajmuje także problematyka pozaspadkowych przypadków sukcesji singularnej i rozrządzeń pozatestamentowych mortis causa (takich jak umowa darowizny na wypadek śmierci, klauzul prawnospadkowych w umowach spółek czy umowach majątkowych małżeńskich). Przydatność praktyczna określonych instytucji prawnospadkowych rzutuje przy tym bezpośrednio na zakres poświęconego im miejsca i dogłębność analizy.

W książce w szerokim zakresie wykorzystane zostało orzecznictwo Sądu Najwyższego. Pozwala to zobaczyć prawo spadkowe nie tylko jako statyczny zbiór norm zakodowanych w przepisach, lecz przede wszystkim jako law in action. Podręcznik nie ogranicza się jednak wyłącznie do zagadnień podstawowych: również kwestie bardziej złożone czy budzące kontrowersje w nauce prawa i orzecznictwie zostały opisane i wyjaśnione.

Adresaci:
Publikacja jest przeznaczona dla studentów prawa oraz aplikantów aplikacji ogólnej, adwokackiej, radcowskiej i notarialnej, a także praktyków poszukujących pogłębionej analizy problematyki spadkowej. Partie przeznaczone dla czytelnika bardziej zaawansowanego, zawierające omówienie problemów szczegółowych, zostały oznaczone mniejszą czcionką.

• Kategorie:
  1. Ebooki i Audiobooki »
  2. Ebooki »
  3. Prawo
• Język wydania: polski
• ISBN: 978-83-8107-444-5
• ISBN druku: 978-83-8107-120-8
• EAN: 9788381074445
• Liczba stron: 504

Wykaz skrótów | str. 13

Od Autora | str. 17

Rozdział 1
Zagadnienia ogólne | str. 19
1.1. Pojęcia, funkcje i źródła prawa spadkowego | str. 19
1.2. Prawo spadkowe międzynarodowe | str. 25
1.3. Konstytucyjne podstawy prawa spadkowego | str. 28
1.4. Prawo spadkowe międzyczasowe | str. 30
1.5. Ewolucja polskiego prawa spadkowego | str. 34
1.6. Podatek spadkowy | str. 38
1.7. Postępowanie spadkowe | str. 41

Rozdział 2
Ogólna charakterystyka spadku i dziedziczenia | str. 47
2.1. Pojęcie spadku | str. 47
2.2. Pozaspadkowe przypadki sukcesji singularnej | str. 52
2.2.1. Zasady ogólne | str. 52
2.2.2. Zapis windykacyjny | str. 54
2.2.3. Najem lokalu mieszkalnego (art. 691 k.c.). | str. 54
2.2.4. Służebność mieszkania | str. 55
2.2.5. Dyspozycja wkładem bankowym na wypadek śmierci (art. 56 pr. bank.). | str. 56
2.2.6. Wskazanie osoby uposażonej do wypłaty gwarantowanej z FUS | str. 58
2.2.7. Dyspozycje środkami zgromadzonymi na rachunkach OFE, pracowniczych programów emerytalnych, IKE i IKZE | str. 59
2.2.8. Środki zgromadzone w funduszach inwestycyjnych | str. 60
2.2.9. Prawa ze stosunku pracy i świadczenia z tytułu bezrobocia | str. 60
2.2.10. Udziały w spółdzielni i banku spółdzielczym | str. 62
2.2.11. Roszczenia osoby represjonowanej i ofiary tortur | str. 63
2.2.12. Roszczenia obwinionego o popełnienie wykroczenia | str. 64
2.2.13. Nieruchomość dziedziczona testamentowo przez cudzoziemca, który nie uzyskał zezwolenia na jej nabycie | str. 64
2.2.14. Umowa ubezpieczenia | str. 65
2.3. Współuprawnienia z zastrzeżeniem przejścia prawa na pozostającego przy życiu współuprawnionego (quasi-joint tenancy) | str. 65
2.4. Skład spadku | str. 66
2.4.1. Uwagi ogóle | str. 66
2.4.2. Poszczególne prawa i obowiązki wchodzące w skład spadku | str. 69
2.4.2.1. Prawa i obowiązki wynikające z norm księgi I kodeksu cywilnego | str. 69
2.4.2.2. Prawa i obowiązki prawnorzeczowe | str. 70
2.4.2.3. Prawa i obowiązki obligacyjne | str. 71
2.4.2.4. Prawa i obowiązki wynikające z przepisów prawa spadkowego | str. 74
2.4.2.5. Prawa i obowiązki wynikające ze stosunków rodzinnych | str. 75
2.4.2.6. Prawa i obowiązki spółkowe i spółdzielcze | str. 76
2.4.2.7. Prawa na dobrach niematerialnych | str. 79
2.4.3. Inne długi spadkowe | str. 79
2.4.4. Wyodrębnione części spadku | str. 83
2.5. Prawo do spadku | str. 87
2.6. Dziedziczenie jako sukcesja uniwersalna | str. 88
2.7. Uprawnienie bliskich spadkodawcy do mieszkania, urządzenia domowego oraz utrzymania | str. 90
2.8. Otwarcie spadku | str. 92
2.9. Tytuł powołania do spadku | str. 94
2.10. Zdolność dziedziczenia | str. 99
2.11. Niegodność dziedziczenia | str. 103
2.11.1. Pojęcie niegodności | str. 103
2.11.2. Podstawy niegodności | str. 104
2.11.3. Tryb i skutki stwierdzenia niegodności | str. 109
2.11.4. Przebaczenie | str. 112
2.12. Zarząd spadku nieobjętego i zabezpieczanie spadku | str. 113
2.12.1. Zarząd spadku nieobjętego | str. 113
2.12.2. Zabezpieczenie spadku | str. 115

Rozdział 3
Dziedziczenie ustawowe | str. 117
3.1. Uwagi ogólne | str. 117
3.2. Dziedziczenie w pierwszej klasie | str. 120
3.3. Dziedziczenie w drugiej klasie | str. 122
3.4. Dziedziczenie w trzeciej klasie | str. 124
3.5. Dziedziczenie w czwartej klasie (dziadków i ich zstępnych) | str. 125
3.6. Dziedziczenie w piątej klasie (pasierbów) | str. 128
3.7. Dziedziczenie w szóstej klasie (gminy albo Skarbu Państwa) | str. 129
3.8. Dziedziczenie w wypadku przysposobienia | str. 130
3.9. Pozycja małżonka spadkodawcy | str. 133
3.9.1. Uwagi ogólne | str. 133
3.9.2. Dziedziczenie małżonka a ustroje majątkowe małżeńskie | str. 134
3.9.3. Uprawnie małżonka spadkodawcy do przedmiotów urządzenia domowego | str. 136
3.9.4. Wyłączenie małżonka od dziedziczenia ustawowego | str. 140
3.9.5. Sukcesja singularna i quasi-joint tenancy | str. 142
3.10. Uprawnienia dziadków spadkodawcy | str. 144

Rozdział 4
Testament | str. 145
4.1. Swoboda testowania | str. 145
4.2. Pojęcie testamentu | str. 146
4.3. Animus testandi | str. 147
4.4. Testament jako dokument | str. 148
4.5. Rozrządzenia testamentowe | str. 150
4.6. Nieważność i bezskuteczność testamentu i poszczególnych rozrządzeń | str. 154
4.7. Rejestr testamentów | str. 157
4.8. Zakaz testamentów wspólnych | str. 158
4.9. Zdolność testowania | str. 161
4.10. Osobisty charakter testamentu | str. 162
4.11. Odwołanie testamentu | str. 164
4.11.1. Uwagi ogólne | str. 164
4.11.2. Sposoby odwołania testamentu | str. 167
4.11.3. Sporządzenie kilku testamentów | str. 171
4.12. Wady oświadczenia woli przy sporządzaniu testamentu | str. 174
4.12.1. Uwagi ogólne | str. 174
4.12.2. Brak świadomości lub swobody | str. 175
4.12.3. Błąd | str. 177
4.12.4. Groźba | str. 179
4.12.5. Skutki wady testamentu | str. 179
4.13. Wykładnia testamentu | str. 181
4.14. Otwarcie i ogłoszenie testamentu | str. 186

Rozdział 5
Forma testamentu | str. 189
5.1. Uwagi ogólne | str. 189
5.2. Testamenty zwykłe | str. 191
5.2.1. Testament własnoręczny | str. 191
5.2.2. Testament notarialny | str. 198
5.2.3. Testament allograficzny | str. 202
5.3. Testamenty szczególne | str. 208
5.3.1. Testament ustny | str. 208
5.3.2. Testament podróżny | str. 216
5.3.3. Testamenty wojskowe | str. 218
5.3.4. Utrata mocy przez testament szczególny | str. 219
5.4. Świadkowie testamentu | str. 221
5.4.1. Pojęcie świadka testamentu | str. 221
5.4.2. Niezdolność bezwzględna | str. 222
5.4.3. Niezdolność względna | str. 225
5.5. Skutki naruszenia przepisów o formie | str. 230

Rozdział 6
Powołanie spadkobiercy | str. 233
6.1. Osoba, która może być ustanowiona spadkobiercą | str. 233
6.2. Sposób powołania spadkobiercy | str. 234
6.3. Powołanie kilku spadkobierców | str. 235
6.4. Powołanie do całości lub części spadku | str. 237
6.5. Testament negatywny | str. 238
6.6. Powołanie małżonków na spadkobierców | str. 239
6.7. Przeznaczenie oznaczonej osobie poszczególnych przedmiotów | str. 240
6.8. Powołanie warunkowe i terminowe | str. 246
6.9. Podstawienie zwykłe | str. 248
6.10. Podstawienie powiernicze | str. 250
6.11. Przyrost | str. 252
6.12. Bezskuteczność powołania a zapisy zwykłe i polecenia obciążające spadkobiercę | str. 254

Rozdział 7
Zapis windykacyjny | str. 256
7.1. Wprowadzenie | str. 256
7.2. Ustanowienie zapisu windykacyjnego | str. 260
7.3. Przedmiot zapisu windykacyjnego | str. 264
7.4. Nabycie przedmiotu zapisu windykacyjnego | str. 267

Rozdział 8
Zapis zwykły | str. 268
8.1. Pojęcie | str. 268
8.2. Ustanowienie zapisu zwykłego | str. 269
8.3. Przedmiot zapisu zwykłego | str. 273
8.4. Zobowiązanie z tytułu zapisu zwykłego | str. 275
8.5. Zapis w wypadku, gdy w skład spadku wchodzi gospodarstwo rolne | str. 277

Rozdział 9
Polecenie | str. 279
9.1. Wprowadzenie | str. 279
9.2. Pojęcie i przedmiot polecenia | str. 280
9.3. Odpowiedzialność z tytułu polecenia | str. 282

Rozdział 10
Wykonawca testamentu | str. 285
10.1. Pojęcie i funkcja wykonawcy testamentu | str. 285
10.2. Powołanie wykonawcy testamentu | str. 287
10.3. Objęcie i wygaśnięcie funkcji wykonawcy testamentu | str. 288
10.4. Prawa i obowiązki wykonawcy testamentu | str. 292

Rozdział 11
Pozatestamentowe rozrządzenia majątkiem na wypadek śmierci | str. 297
11.1. Uwagi ogólne | str. 297
11.2. Jednostronne dyspozycje mortis causa | str. 298
11.3. Umowy dotyczące spadku | str. 300
11.3.1. Uwagi ogólne | str. 300
11.3.2. Prawnospadkowe klauzule w umowach spółki cywilnej, osobowej i z ograniczoną odpowiedzialnością | str. 305
11.3.3. Prawnospadkowe klauzule w umowach majątkowych małżeńskich (art. 501 k.r.o.) | str. 307
11.3.4. Darowizna mortis causa | str. 308
11.4. Pełnomocnictwo niewygasające w chwili śmierci i na wypadek śmierci | str. 310

Rozdział 12
Zachowek | str. 315
12.1. Wprowadzenie | str. 315
12.2. Prawo do zachowku a roszczenie o zachowek | str. 317
12.3. Osoby uprawnione do zachowku | str. 319
12.4. Wielkość zachowku | str. 320
12.4.1. Sposób obliczania zachowku | str. 320
12.4.2. Udział spadkowy, stanowiący podstawę obliczenia zachowku | str. 321
12.4.3. Substrat zachowku - obliczanie wartości spadku | str. 322
12.4.4. Doliczanie darowizn i zapisów windykacyjnych | str. 325
12.5. Roszczenie o zachowek | str. 334
12.5.1. Ustalenie wysokości roszczenia o zachowek | str. 334
12.5.2. Charakterystyka roszczenia o zachowek | str. 336
12.5.3. Wymagalność i przedawnienie roszczenia o zachowek | str. 338
12.5.4. Roszczenie o zachowek ze spadku obejmującego gospodarstwo rolne | str. 340
12.6. Odpowiedzialność za zachowek | str. 341
12.6.1. Odpowiedzialność spadkobierców | str. 341
12.6.2. Odpowiedzialność zapisobierców windykacyjnych | str. 348
12.6.3. Odpowiedzialność obdarowanych | str. 352
12.7. Wydziedziczenie | str. 356
12.7.1. Pojęcie wydziedziczenia | str. 356
12.7.2. Podstawy wydziedziczenia | str. 357
12.7.3. Sposób wydziedziczenia | str. 360
12.7.4. Skutki wydziedziczenia | str. 362
12.7.5. Przebaczenie | str. 363

Rozdział 13
Przyjęcie i odrzucenie spadku | str. 366
13.1. Tymczasowy charakter nabycia spadku | str. 366
13.2. Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku | str. 367
13.3. Zasada niepodzielności oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku | str. 370
13.4. Sposób złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku | str. 372
13.5. Termin do złożenia oświadczenia | str. 373
13.6. Skutki niezłożenia oświadczenia w terminie | str. 376
13.7. Transmisja | str. 376
13.8. Skutki złożenia oświadczenia | str. 379
13.9. Wady oświadczenia woli o przyjęciu albo odrzuceniu spadku | str. 381
13.10. Odrzucenie spadku z pokrzywdzeniem wierzycieli | str. 384
13.11. Przyjęcie i odrzucenie zapisu windykacyjnego | str. 387

Rozdział 14
Dokumentowanie nabycia spadku i przedmiotu zapisu windykacyjnego | str. 390
14.1. Uwagi ogólne | str. 390
14.2. Stwierdzenie nabycia spadku | str. 394
14.3. Notarialne poświadczenie dziedziczenia | str. 399
14.4. Europejskie poświadczenie spadkowe | str. 404
14.5. Zmiana lub uchylenie stwierdzenia nabycia spadku, aktu poświadczenia dziedziczenia lub europejskiego poświadczenia spadkowego | str. 407
14.6. Domniemania wynikające ze stwierdzenia nabycia spadku, aktu poświadczenia dziedziczenia i europejskiego poświadczenia spadkowego | str. 410
14.7. Wyłączność dowodowa stwierdzenia nabycia spadku, aktu poświadczenia dziedziczenia i europejskiego poświadczenia spadkowego | str. 411
14.8. Ochrona osób trzecich | str. 413
14.9. Udokumentowanie nabycia przedmiotu zapisu windykacyjnego i jego skutki | str. 416
14.10. Rejestr spadkowy | str. 418

Rozdział 15
Ochrona dziedziczenia | str. 421

Rozdział 16
Odpowiedzialność za długi spadkowe | str. 428
16.1. Wprowadzenie | str. 428
16.2. Odpowiedzialność spadkobierców | str. 428
16.3. Odpowiedzialność zapisobierców windykacyjnych | str. 432
16.4. Odpowiedzialność za zachowek, zapisy zwykłe i polecenia | str. 433
16.5. Odpowiedzialność za długi związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego i przedsiębiorstwa | str. 434
16.6. Dobrodziejstwo inwentarza | str. 436
16.7. Kolejność zaspokajania długów spadkowych | str. 440
16.8. Odpowiedzialność za długi publicznoprawne | str. 445

Rozdział 17
Wspólność majątku spadkowego i dział spadku | str. 446
17.1. Wspólność majątku spadkowego | str. 446
17.2. Dział spadku | str. 450
17.2.1. Pojęcie działu spadku | str. 450
17.2.2. Tryby działu spadku | str. 452
17.2.2.1. Umowny dział spadku | str. 452
17.2.2.2. Sądowy dział spadku | str. 454
17.2.3. Doliczanie darowizn i zapisów windykacyjnych | str. 456
17.2.4. Rękojmia | str. 462

Rozdział 18
Zrzeczenie się dziedziczenia | str. 464

Rozdział 19
Zbycie spadku | str. 473

Wykaz najważniejszej literatury | str. 483

Indeks rzeczowy | str. 487