Prawo podatkowe z kazusami i pytaniami
W książce w sposób przejrzysty przedstawiono złożone zagadnienia dotyczące prawa podatkowego:• od podstawowych pojęć, takich jak: podatek, źródła zobowiązań podatkowych, wykładnia i stosowanie prawa podatkowego;• do bardziej szczegółowych: zobowiązania podatkowe, kontrola podatkowa, poszczególne rodzaje podatków i opłaty samorządowe.W trzecim wydaniu uwzględniono zmiany zarówno w ogólnym, jak i szczegółowym prawie podatkowym. Dotyczą one m.in.:• odliczeń od dochodu,• stawek podatkowych w podatku dochodowym,• wysokości ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,• warunków niezbędnych do wspólnego opodatkowania małżonków,• ryczałtu od dochodów spółek,• innych procedur realizowanych przez Krajową Administrację Skarbową, w tym: kontroli wyrobów akcyzowych przeznaczonych na cele specjalne, nabycia sprawdzającego, oceny wykorzystania środków budżetowych i mienia państwowego przeznaczonych na cele specjalne, zakresu przedmiotowego audytu,• obowiązku podatkowego w przypadku importu wyrobów akcyzowych,• procedury zawieszenia poboru akcyzy,• składu podatkowego,• stawek i kwot wolnych w podatku dochodowym od spadków i darowizn.W podręczniku ponadto znajdują się materiały pomocnicze niezbędne do nauki przed kolokwium lub egzaminem:• kazusy, które Czytelnik może samodzielnie rozwiązać,• zestaw pytań kontrolnych pomocnych w utrwaleniu wiedzy,• spis polecanej literatury do pogłębionej analizy zagadnień.Przy każdym kazusie i pytaniu kontrolnym zamieszczono szkic odpowiedzi bądź wskazówki, w którym miejscu książki znajduje się materiał ułatwiający sformułowanie poprawnej odpowiedzi.Podręcznik jest pracą zbiorową pracowników i doktorantów Katedry Prawa Finansowego Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego.
SPIS TREŚCI
Wykaz skrótów 13
Wstęp 17
Część I
Zagadnienia wprowadzające
Rozdział 1
Definicja podatku i prawa podatkowego 21
1.1. Określenie podatku w formie definicji 21
Istota podatku 21
Definicja legalna podatku 22
Definicja z art. 6 o.p. 22
1.2. Określenie konstrukcji prawnej podatku 25
1.3. Określenie prawa podatkowego 28
Pytania kontrolne 29
Rozdział 2
Źródła, wykładnia i stosowanie prawa podatkowego 30
2.1. Pojęcie i zakres źródeł prawa podatkowego 30
2.2. Konstytucja 31
2.3. Ustawy 34
2.4. Międzynarodowe prawo podatkowe 36
2.5. Unijne prawo podatkowe 38
2.6. Rozporządzenia 41
2.7. Akty prawa miejscowego 42
2.8. Istota wykładni prawa podatkowego 44
2.9. Rodzaje wykładni prawa podatkowego 46
2.10. Stosowanie prawa podatkowego 53
Pytania kontrolne 56
Kazusy 56
Odpowiedzi na pytania 57
Rozwiązania kazusów 60
Część II
Ogólne prawo podatkowe
Rozdział 3
Ogólne prawo podatkowe w systemie prawa podatkowego 65
3.1. Ogólne a szczegółowe prawo podatkowe 65
3.2. Elastyczność przepisów prawa podatkowego 67
3.3. Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania – pomiędzy elastycznością a definiowaniem 71
3.4. Stosunek prawny zobowiązania podatkowego 76
Pytania kontrolne 78
Odpowiedzi na pytania 78
Rozdział 4
Zobowiązanie podatkowe 79
4.1. Powstanie zobowiązań podatkowych 79
4.2. Odpowiedzialność podatnika, płatnika i inkasenta 80
4.2.1. Zagadnienia wstępne 80
4.2.2. Odpowiedzialność podatnika 82
4.2.3. Odpowiedzialność płatnika i inkasenta 84
4.3. Zabezpieczenie wykonania zobowiązań podatkowych 85
4.3.1. Zabezpieczenie zobowiązań podatkowych na podstawie art. 33–33c o.p. 86
4.3.2. Zabezpieczenie zobowiązań podatkowych na podstawie art. 33d o.p. 89
4.3.3. Hipoteka przymusowa 91
4.3.4. Zastaw skarbowy 94
4.4. Terminy płatności podatku i zaległość podatkowa 97
4.5. Dodatkowe zobowiązanie podatkowe 102
4.5.1. Wstęp 102
4.5.2. Przesłanki ustalenia dodatkowego zobowiązania podatkowego 102
4.5.3. Ustalenie wysokości dodatkowego zobowiązania podatkowego 104
4.5.4. Wyłączenie stosowania dodatkowego zobowiązania podatkowego 106
4.5.5. Przedawnienie prawa do wydania decyzji podatkowej 106
4.6. Wygaśnięcie zobowiązań podatkowych 107
4.7. Nadpłata 118
4.7.1. Pojęcie nadpłaty podatku 118
4.7.2. Moment powstania nadpłaty 120
4.7.3. Stwierdzenie nadpłaty podatku 122
4.7.4. Zaliczenie i zwrot nadpłaty 124
4.7.5. Wygaśnięcie prawa do zwrotu nadpłaty podatku 126
4.8. Odpowiedzialność osób trzecich 127
4.8.1. Zasady odpowiedzialności 127
4.8.2. Zakres przedmiotowy odpowiedzialności 128
4.8.3. Kategorie podmiotów odpowiedzialnych jako osoby trzecie 129
4.9. Deklaracje, informacje podatkowe, informacje o schematach podatkowych i rachunki 139
Orzecznictwo i interpretacje 146
Pytania kontrolne 150
Kazusy 151
Odpowiedzi na pytania 155
Rozwiązania kazusów 156
Rozdział 5
Postępowanie podatkowe 160
5.1. Specyfika postępowania podatkowego 160
5.2. Przebieg postępowania podatkowego 163
5.2.1. Strona w postępowaniu podatkowym 163
5.2.2. Wszczęcie postępowania 166
5.2.3. Czynności podejmowane w toku postępowania 167
5.2.4. Dowody w postępowaniu podatkowym 169
5.2.5. Oszacowanie podstawy opodatkowania 174
5.2.6. Decyzja 175
5.2.7. Odwołanie i postępowanie odwoławcze 177
5.2.8. Tryby wzruszania decyzji ostatecznych 178
5.2.9. Postępowania szczególne, do których stosuje się przepisy działu IV Ordynacji podatkowej 179
5.3. Postępowanie podatkowe w przypadku unikania opodatkowania 188
5.4. Postępowanie podatkowe a czynności sprawdzające 191
Orzecznictwo 194
Pytania kontrolne 197
Kazusy 198
Odpowiedzi na pytania 199
Rozwiązania kazusów 202
Rozdział 6
Kontrola podatkowa i kontrola celno-skarbowa 203
6.1. Istota i zakres kontroli podatkowej 203
6.2. Przebieg kontroli podatkowej 205
6.3. Organy i jednostki organizacyjne Krajowej Administracji Skarbowej 211
6.4. Kontrola celno-skarbowa 216
6.5. Pozostałe procedury realizowane przez Krajową Administrację Skarbową 228
Pytania kontrolne 234
Kazus 235
Odpowiedzi na pytania 235
Rozwiązanie kazusu 240
Część III
Szczegółowe prawo podatkowe
Rozdział 7
Podatek dochodowy od osób fizycznych 245
7.1. Charakter prawny 245
7.2. Podmiot podatku 247
7.3. Podatek dochodowy od osób fizycznych jako podatek osobisty 248
7.4. Przedmiot podatku 249
7.4.1. Źródła przychodów 251
7.4.2. Przychód 253
7.4.3. Koszty uzyskania przychodów 255
7.5. Podstawa obliczenia podatku 259
7.6. Obliczanie podatku 264
7.7. Pobór podatku 265
7.8. Uproszczone formy opodatkowania 267
7.8.1. Istota i zakres uproszczonych form opodatkowania 267
7.8.2. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych 269
7.8.3. Karta podatkowa 277
7.8.4. Ryczałt od przychodów osób duchownych 281
Orzecznictwo 282
Pytania kontrolne 283
Kazusy 283
Odpowiedzi na pytania 285
Rozwiązania kazusów 286
Rozdział 8
Podatek dochodowy od osób prawnych 288
8.1. Charakter prawny 288
8.2. Podmiot podatku 289
8.3. Zwolnienia podmiotowe 292
8.4. Przedmiot opodatkowania 293
8.5. Podstawa opodatkowania 298
8.6. Stawki podatkowe 299
8.7. Pobór podatku 300
8.8. Ryczałt od dochodów spółek 302
Pytania kontrolne 305
Kazusy 305
Odpowiedzi na pytania 306
Rozwiązania kazusów 306
Rozdział 9
Podatek od towarów i usług 308
9.1. Charakter prawny 308
9.2. Podmiot 312
9.3. Przedmiot 315
9.3.1. Wyłączenia ustawowe 317
9.3.2. Dostawa towarów 318
9.3.3. Świadczenie usług 319
9.3.4. Eksport towarów 320
9.3.5. Import towarów 321
9.3.6. Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT) 321
9.3.7. Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT) 322
9.3.8. Zwolnienia przedmiotowe 322
9.4. Podstawa opodatkowania 323
9.5. Powstanie obowiązku podatkowego 326
9.6. Obowiązki podatnika 328
9.6.1. Obowiązek rejestracji 328
9.6.2. Termin składania deklaracji 328
Orzecznictwo 336
Kazusy 337
Rozwiązania kazusów 337
Rozdział 10
Podatek akcyzowy 339
10.1. Charakter prawny 339
10.2. Regulacja krajowa i unijna 340
10.3. Konstrukcja normatywna 342
10.3.1. Podmiot podatku 342
10.3.2. Przedmiot opodatkowania 343
10.3.3. Podstawa opodatkowania i stawki podatkowe 349
10.3.4. Obowiązek podatkowy i zobowiązanie podatkowe 350
10.3.5. Ulgi i zwolnienia podatkowe 359
10.3.6. Technika poboru 360
Orzecznictwo i interpretacje 361
Pytania kontrolne 365
Kazusy 365
Odpowiedzi na pytania 366
Rozwiązania kazusów 368
Rozdział 11
Podatek od gier 369
11.1. Charakter prawny 369
11.2. Konstrukcja normatywna 370
11.2.1. Podmiot podatku 370
11.2.2. Przedmiot opodatkowania 373
11.2.3. Podstawa opodatkowania i stawki podatku 374
11.2.4. Obowiązki podatników 375
11.2.5. Dopłaty 377
Orzecznictwo i interpretacje 378
Pytania kontrolne 378
Kazusy 378
Odpowiedzi na pytania 379
Rozwiązania kazusów 380
Rozdział 12
Pozostałe podatki państwowe 382
12.1. Podatek tonażowy 382
12.1.1. Charakter normatywny 382
12.1.2. Konstrukcja normatywna 382
12.1.2.1. Podmiot podatku 382
12.1.2.2. Przedmiot opodatkowania 384
12.1.3. Podstawa opodatkowania i stawki podatkowe 384
12.1.4. Obowiązek i zobowiązanie podatkowe oraz ustalanie i pobór należności podatkowych 385
12.2. Podatek od wydobycia niektórych kopalin 387
12.3. Podatek od niektórych instytucji finansowych 390
Interpretacje 395
Pytania kontrolne 395
Kazusy 396
Odpowiedzi na pytania 397
Rozwiązania kazusów 400
Rozdział 13
Podatki i opłaty samorządowe 401
13.1. Podatek od nieruchomości 401
13.1.1. Podmiot 402
13.1.2. Przedmiot 404
13.1.3. Podstawa opodatkowania 405
13.1.4. Stawki podatku 407
13.1.5. Powstanie i wygaśnięcie obowiązku podatkowego 409
13.1.6. Czynności i dokumenty związane z podatkiem od nieruchomości 409
13.1.7. Terminy i sposoby płatności podatku od nieruchomości 410
13.1.8. Zwolnienia od podatku od nieruchomości 411
13.2. Podatek rolny i leśny 411
13.2.1. Podatek rolny 411
13.2.2. Podatek leśny 421
13.3. Podatek od środków transportowych 426
13.3.1. Konstrukcja normatywna 426
13.3.1.1. Zakres podmiotowy 426
13.3.1.2. Przedmiot opodatkowania 427
13.3.2. Podstawa opodatkowania i stawki podatkowe 428
13.3.3. Obowiązek podatkowy i zobowiązanie podatkowe 429
13.3.4. Ulgi i zwolnienia podatkowe 432
13.4. Podatek od czynności cywilnoprawnych 433
13.4.1. Przedmiot opodatkowania 433
13.4.2. Podstawa opodatkowania 436
13.4.3. Stawka podatku 437
13.4.4. Obowiązek podatkowy 439
13.4.5. Zwolnienia 440
13.4.6. Zapłata, pobór i zwrot podatku 442
13.5. Podatek od spadków i darowizn 443
13.5.1. Uwagi ogólne 443
13.5.2. Konstrukcja podatku od spadków i darowizn 443
13.6. Opłaty samorządowe 453
13.6.1. Cechy opłat samorządowych 453
13.6.2. Opłata skarbowa 453
13.6.3. Opłata targowa 457
13.6.4. Opłata miejscowa i uzdrowiskowa 459
13.6.5. Opłata reklamowa 460
13.6.6. Opłata od posiadania psów 461
13.6.7. Opłata planistyczna 462
13.6.8. Opłata adiacencka 463
13.6.9. Opłaty związane z korzystaniem z dróg publicznych 464
13.6.10. Opłaty związane z normalnym korzystaniem z dróg 465
13.6.11. Opłaty za zajęcie pasa drogowego 465
13.6.12. Opłaty związane z korzystaniem ze środowiska naturalnego 466
13.6.13. Opłaty za gospodarcze wykorzystywanie środowiska naturalnego 466
13.6.14. Opłata za wycięcie drzew i krzewów 467
Orzecznictwo i interpretacje 468
Pytania kontrolne 471
Kazusy 472
Odpowiedzi na pytania 475
Rozwiązania kazusów 484
Autorzy 489
