Zagrożenia zdrowia publicznego. Część 1. Wybrane zagadnienia
Opracowanie stanowi pogłębioną analizę problematyki zapewnienia obywatelom bezpieczeństwa zdrowotnego poprzez omówienie szeregu zagrożeń zdrowotnych oraz skutecznych metod przeciwdziałania im. W książce przedstawiono zagadnienia dotyczące wpływu cywilizacji na zdrowie ludzi, środowiskowych uwarunkowań rozwoju chorób cywilizacyjnych, problemów starzejącego się społeczeństwa oraz edukacji i promocji zdrowia. Autorzy skupili się także na najważniejszych kwestiach demograficzno-społecznych, takich jak: długość życia i umieralność Polaków, chorobowość podlegająca hospitalizacji, obciążenia nowotworami złośliwymi w Polsce, zaburzenia psychiczne, zachorowania na choroby zakaźne, zagrożenia środowiskowe, czynniki ryzyka związane ze stylem życia. Adresaci Publikacja skierowana jest do menedżerów oraz pracowników podmiotów leczniczych, szczególnie działów gospodarki kadrami, finansowych i księgowych. Powinna również zainteresować pracowników administracji samorządowej i rządowej szczebla centralnego, a także nauczycieli akademickich i studentów kierunków medycznych oraz humanistycznych.
Wykaz skrótów 11
Przedmowa 13
Rozdział I Problemy zdrowia Polaków w trzecim tysiącleciu (Andrzej Denys) 15
1. Dane ogólne 15
2. Podeszły wiek 16
3. Niepełnosprawność 17
4. Styl życia 18
5. Zagrożenia cywilizacyjne 19
6. Uwarunkowania sytuacji zdrowotnej Polaków 21
Piśmiennictwo 22
Rozdział II Zagrożenia dla zdrowia związane z rozwojem współczesnej cywilizacji (Andrzej Denys, Czesław Marmura) 24
1. Uwagi wstępne 24
2. Ekologia człowieka 24
3. Zanieczyszczenia wody, powietrza, gleby 26
4. Znaczenie tworzyw sztucznych 27
5. Biomonitoring 28
6. Katastrofy ekologiczne 28
7. Zanieczyszczenia środowiska 28
8. Edukacja ekologiczna 29
9. Bezpieczeństwo zdrowotne 30
Piśmiennictwo 35
Rozdział III Starość nie jest chorobą (Robert Błaszczak, Anna Cieślak-Skubel, Tomasz Kostka) 37
Piśmiennictwo 45
Rozdział IV Odżywianie osób starszych (Małgorzata Pigłowska, Tomasz Kostka) 47
1. Uwagi wstępne 47
2. Ocena stanu odżywienia 47
2.1. Metody antropometryczne 48
2.2. Inne stosowane metody 49
3. Otyłość 50
4. Niedożywienie białkowo-energetyczne osób starszych 54
5. Ogólne wskazówki dotyczące żywienia osób starszych 60
Piśmiennictwo 61
Rozdział V Choroby zakaźne (Andrzej Szkaradkiewicz, Tomasz M. Karpiński) 64
1. Choroby zakaźne - ich zwalczanie i profilaktyka 64
2. Wykaz zakażeń i chorób zakaźnych wg ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi 66
3. Wybrane choroby zakaźne wieku dziecięcego 66
3.1. Odra 67
3.2. Ospa wietrzna 67
3.3. Różyczka 68
3.4. Nagminne zapalenie przyusznic (świnka) 68
3.5. Krztusiec 69
4. Wybrane wirusowe zapalenia wątroby (Hepatitis) 69
4.1. WZW B (HBV) 69
4.2. WZW C (HCV) 70
5. Wybrane choroby przenoszone drogą płciową 70
5.1. Rzeżączka 70
5.2. Kiła 70
5.3. Chlamydioza 71
5.4. Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) 71
6. Gruźlica 72
7. Nowe patogeny człowieka 72
Piśmiennictwo 74
Rozdział VI HIV/AIDS (Andrzej Szkaradkiewicz, Tomasz M. Karpiński) 79
1. Uwagi wstępne 79
2. Epidemiologia 79
3. Klasyfikacja filogenetyczna HIV 81
4. Budowa wirusa HIV 82
5. Patomechanizm zakażenia wirusem HIV 84
6. Przebieg zakażenia HIV 86
7. Profilaktyka 88
8. Terapia 89
Piśmiennictwo 91
Rozdział VII Środowiskowe uwarunkowania rozwoju chorób cywilizacyjnych 96
1. Choroby układu krążenia (Dariusz Moczulski) 96
1.1. Wstęp 96
1.2. Palenie papierosów 97
1.3. Nadmierne spożycie soli 97
1.4. Dieta bogata w tłuszcze zwierzęce i substancje wysokokaloryczne 98
1.5. Spożycie alkoholu 98
1.6. Nadwaga i otyłość 98
1.7. Aktywność fizyczna 99
Piśmiennictwo 99
2. Choroby nowotworowe (Marian Brocki) 100
2.1. Uwagi wstępne 100
2.2. Etapy rozwoju nowotworów złośliwych 101
2.3. Epidemiologia nowotworów złośliwych w Polsce 102
2.4. Klasyfikacja nowotworów złośliwych 105
Piśmiennictwo 106
3. Otyłość i cukrzyca (Dariusz Moczulski) 106
3.1. Wstęp 106
3.2. Wpływ nadwagi i otyłości na ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 107
3.3. Wpływ diety na masę ciała i ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 107
3.4. Wpływ aktywności fizycznej na masę ciała i ryzyko wystąpienia cukrzycy 108
3.5. Badania interwencyjne 108
Piśmiennictwo 109
4. Wypadki, urazy, zatrucia (Marian Brocki) 110
Piśmiennictwo 118
5. Choroba zwyrodnieniowa stawów (Paweł Denys) 118
5.1. Wiadomości ogólne 118
5.2. Otyłość 120
5.3. Starość 120
5.4. Leczenie 121
5.5. Fizjoterapia i rehabilitacja 125
5.6. Opis modeli eksperymentalnych 126
5.7. Podsumowanie 128
Piśmiennictwo 129
6. Zaburzenia psychiczne (Zbigniew Tokarski) 133
6.1. Uwagi wstępne 133
6.2. Krótka charakterystyka najczęściej występujących zaburzeń psychicznych 136
6.3. Uzależnienie od alkoholu 141
6.4. Uzależnienie od narkotyków 143
6.5. Uzależnienie od leków 144
6.6. Podział substancji psychoaktywnej pod względem działania na organizm 145
6.7. Konsekwencje przyjmowania substancji psychoaktywnych 146
Piśmiennictwo 148
7. Wybrane czynniki ryzyka a styl życia (Zbigniew Tokarski) 150
7.1. Uwagi wstępne 150
7.2. Nadciśnienie tętnicze 151
7.3. Otyłość i nadwaga 157
7.4. Zaburzenia towarzyszące otyłości 161
7.5. Cukrzyca 166
Piśmiennictwo 173
Rozdział VIII Zakażenia w opiece zdrowotnej (Jacek Michalak) 175
Piśmiennictwo 181
Rozdział IX Genetyka drobnoustrojów, znaczenie zmian dla zdrowia człowieka (Monika Łysakowska) 183
1. Uwagi wstępne 183
2. Budowa genomu bakteryjnego i jego zmienność 185
3. Mechanizmy transferu genów u bakterii 186
4. Modyfikacje genetyczne bakterii 191
5. Wykorzystanie metod inżynierii genetycznej 192
6. Podsumowanie 200
Piśmiennictwo 200
Rozdział X Terroryzm - zagrożenia w Polsce (Andrzej Denys) 207
Piśmiennictwo 213
Rozdział XI Bezpieczny dom (Monika Bigos) 215
1. Uwagi wstępne 215
2. Gronkowcowe zatrucia pokarmowe 216
3. Zakażenia wywoływane przez pałeczki jelitowe 217
4. Zakażenia wywołane przez Campylobacter sp. i Helicobacter sp. 218
5. Zatrucia pokarmowe wywoływane przez Listeria sp. 219
6. Zatrucia pokarmowe wywoływane przez bakterie sporujące 219
7. Wirusy zakażające przewód pokarmowy 221
8. Zatrucia mykotoksynami 222
9. Regulacje prawne 223
10. Zachowania i procesy krytyczne dla rozwoju enterogastritis w środowisku domowym 224
11. Znaczenie higieny rąk 227
12. Podsumowanie 228
Piśmiennictwo 229
Rozdział XII Szczepienia ochronne, preparaty immunostymulujące (Monika Bigos) 235
1. Uwagi wstępne 235
2. Rozwój badań 236
3. Rodzaje szczepionek 237
4. Efektywność szczepień ochronnych, podstawy prawne 238
5. Powikłania poszczepienne 239
6. Bezpieczeństwo szczepień 240
7. Problem krztuśca 241
8. Grypa 241
9. Gruźlica 242
10. HIV 242
11. HCV 244
12. Lekooporne patogeny bakteryjne 245
13. Gorączka krwotoczna 246
14. Malaria 246
15. Mycoses 246
16. Choroba meningokokowa 246
17. Szczepionki nieswoiste 247
18. Podsumowanie 248
Piśmiennictwo 249
Rozdział XIII Aktywność fizyczna a zdrowie człowieka (Jan Błaszczyk) 256
1. Zdrowie człowieka 256
2. Aktywność ruchowa 260
3. Energetyka wysiłków fizycznych 262
4. Wpływ wysiłku fizycznego na układ sercowo-naczyniowy 267
5. Wpływ aktywności ruchowej na układ oddechowy 270
6. Zmiany zachodzące w innych układach i narządach pod wpływem wysiłku fizycznego 271
7. Zmiany w układzie endokrynnym podczas wysiłków fizycznych 272
8. Korzyści dla organizmu człowieka wynikające z regularnej aktywności fizycznej 273
Piśmiennictwo 274
Rozdział XIV Edukacja zdrowotna, terapia, promocja zdrowia i prewencja (Jacek Michalak) 276
Piśmiennictwo 288
Rozdział XV Aktywność ludzi w podeszłym wieku (Czesław Marmura) 290
1. Uwagi wstępne 290
2. Refleksja o senioralnej polityce społecznej 292
3. Zdrowie i aktywne starzenie się 295
4. Aktywność fizyczna, intelektualna i społeczna w podeszłym wieku 299
5. Podsumowanie 303
Piśmiennictwo 304
Rozdział XVI Strategia, zagrożenia, organizacja, polityka (Jacek Michalak) 306
Piśmiennictwo 316
Autorzy 319
